Vinnan - 01.09.1946, Page 59

höfrum. Hafraneyzla er mest í Englandi. I röku héruð-
unum á vestanveröri eynni er allmikil hafrarækt, en
auk þess flytja Englendingar inn tvo fimmtu hluta af
hafraframleiðslu jarðarinnar. Eftir stríðið kom það alls
staðar á daginn, að hafraneyzlan hafði minnkað. Hest-
arnir, sem éta mestan hluta hafranna, átu auðvitað j afn-
mikið og áður, þó að harðara væri í ári, en þeim hafði
fækkað. Ef haldið verður áfram á sömu braut, mun
þýðing hafranna minnka þegar fram í sækir. Þó kann
að vera, að riddarar framtíðarinnar fái sér disk af
hafragraut, áður en þeir stíga á bak hinum vængjuðu
og fjórhjóluðu „hestum“ sínum. En þess gerist tæplega
þörf að rækta milljónir hektara í þeim tilgangi.
Muisinn —
fátœkrafœðan og auðœfi Ameríku
Ekkert er fegurra en maisakur á haustmorgni. Mais-
plantan stendur eins og hár múr, sem mennirnir hverfa
á bak við. Ef við göngum með fram akurreinunum,
skrjáfar í þurrum sverðlaga blöðum, sem strjúkast við
axlirnar, en þungu maiskólfarnir drúpa og það þýtur í
mjúku, sefgerðu belgblöðunum. A þeim tíma ársins er
alltaf eitthvað hlýlegt og hressandi við maisakra. Sólin
vermir, en brennir ekki. Loftið er þurrt og milt. Ef þér
hafið hugsað yður að ferðast til staðar, sem þér þekkið
ekki, og einhver fræðir yður á því, að þar vaxi mais,
megið þér treysta því, að loftslagið er gott, því að ann-
ars væri ekki unnt að rækta þar mais. Hann þarf þriggja
til fimm mánaða fagurt sumarveður, ef hann á að ná
þroska. Ekki má vera of þurrviðrasamt, því skúrir verða
að koma öðru hverju, en helzt stuttar hellidembur. Nú
á tímum er það að vísu satt, að akuryrkjumennirnir
fara að engum reglum. Þeir reka maisinn norður á bóg-
inn og fá hann til þess að þroskast á stöðum, þar sem
hann gat rétt grænkað áður fyrr. í Þýzkalandi var mais
fyrrum aðeins ræktaður í vínyrkjuhéruðunum, — nú
er hann ræktaður norður við Stettin, — síðan mönnum
heppnaðist að ala upp bráðþroska, þýzkar tegundir.
Maisinn er hinn þýðingarmesti fyrir öll lönd, sem
rækta hann. Hvarvetna verður það sama uppi á ten-
ingnum, að maisinn spyrnir fótum við öðrum kornteg-
undum, — hveitið eitt þolir samkeppnina. Skýringin er
sú, að ekkert annað brauðkorn gefur eins ríkulega upp-
skeru. Við skulum líta á Ítalíu t. d.: Árið 1932 var
uppskeran af hverjum hektara sem hér segir: 11,7
vættir byggs, 15,2 vættir hveitis og 20,8 vættir af mais,
eða nærri helmingi meiri en bygguppskeran og fjórð-
ungi meiri en hveitiafraksturinn. Það liggur því ekki í
láginni, að það borgar sig stórum betur að rækta mais.
Til manneldis er maisinn að vísu ekki notaður af öðr-
um en þeim, sem gera litlar kröfur til mataræðis og
hafa vanizt þessari fæðutegund lengi. Næringargildi
maismj ölsins stendur tæpast að baki hveitinu, en það
inniheldur ekkert lím, og deigið verður ekki mótað eins
og límríkt hveitideig. Evrópumenn þora ekki einu sinni
að bera sér til munns flata, grófgerða kexið, sem bakað
er úr mais í Rúmeníu, Búkóvíu, Kákasus og Mexíkó.
Daglegar máltíðir ítalskra og rúmenskra bænda er
grautur soðinn úr grófmöluðu maiskorni. Grauturinn
er borðaður heitur, og til „bragðbætis“ er látinn í hann
feitmeti og pipar. Það er hin ítalska „polenta“ og hin
rúmenska „mamaliga“. Á helgidögum éta ítalir (efna-
mennirnir á hverjum degi) „magliaccio“, það er að
segja „polenta“, sem er steikt köld í floti með litlum
bjúgum. Það segir sig sjálft, að menn skola þessu ræki-
lega niður með víni. Á þennan hátt er maisinn reglu-
legur kjörréttur, en það eru ekki allir, sem hafa efni á
að veita sér hann. Þessi afbragðsmatur hefur og einn
stóran kost: Sá, sem borðar „mogliaccio“ fær ekki
„pellagra“ (af pella agra hrjúft hörund). En menn fá
þessa veiki ef þeir borða „polenta“ að staðaldri, án þess
að bæta það með öðrum matartegundum. Pellagra er
Gömul kona
VINNAN
249