Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2020, Síða 35

Calatea
Byggð af stáli sigldi Glenlee um heims-
höfin og flutti sykur frá Indónesíu til
Frakklands - það tók nærri fjórtán daga
að koma sykrinum fyrir í lestinni – gú-
anó frá Suður Ameríku, hveiti frá Ástral-
íu og kol frá Englandi svo eitthvað sé
nefnt.
Og Glenlee breytti um nafn, varð Isla-
mount 1899, Clarastella 1919 og þremur
árum síðar var enn skipt um nafn á seglskipinu sem þá varð
Calatea. Nafnabreytingarnar héldust í hendur við eigendaskipti.
Stöldrum ögn við seinasta heitið. Calatea var skólaskip
spænska flotans, í áhöfn voru þá hverju sinni meira en 300
sjóliðar sem sigldu út á Atlantshafið og lærðu sjómennsku.
Því er haldið til haga og þykir merkilegt að frá 1944 til 1959
sigldi Calatea samtals 181.000 sjómílur í þágu spænska flotans
og var alls 2.080 daga á siglingu.
Hitt má líka nefna að þá hafði skipið dugað sem fraktari til
1919 – eða jafnvel til 1922 en í sannleika
sagt er lítið vitað um gagnsemi skipsins
þau þrjú ár sem það hét Clarastella –
staðið af sér eina byltingu um borð – sú
var gerð 1907 út af ströndum Argentínu,
farmurinn var kol en þegar þau byrjuðu
að ofhitna neitaði áhöfnin að sigla áfram
fyrr en búið var að rýma ögn til í lestinni
svo kæla mætti farminn.
Minnumst líka byltingar Francisco
Francos, tveggja heimsstyrjalda og ekki
síst vélvæðingar hafskipaflotans. Árið
1920 voru að vísu settar díselvélar um
borð í Glenlee – sem þá var nýlega orðin
Clarastella – sem vissulega auðvelduðu
skipstjóranum lífið þótt ekki væru vél-
arnar aflmiklar. Spænski sjóherinn átti
eftir að bæta vélakost skipsins allmikið.
Eflaust hefur stríðið við Hitler tak-
markað siglingar Galatea um heimshöfin.
Engu að síður sigldi skipið á þessum
hörmungarárum í sögu mannkyns til
Gúanó var ansi óskemmtilegur í flutningi, alda-
gamall fuglaskítur, ríkur af ammoníaki, en fram-
úrskarandi góður áburður á akra. Besta fuglaskít-
inn var að finna í Perú þar sem innfæddir
hreinsuðu hann og settu í poka. Um borð í skipinu
tók innihald pokanna að rotna og ammoníakfýluna
lagði um allt, hásetar fengu blóðnasir, rottur flýðu
skipið og skipskötturinn lagði upp laupana.
Neðanþilja er margt að skoða.
Að slepptu grályndum veðrum var eldur og farmur á hreyfingu það sem sjómenn óttuðust mest á siglingu
yfir hafið. Því voru það aðeins þaulreyndir sjómenn er stjórnuðu lestun Glenlee. Olía var flutt í tunnum og
þótti góð til að jafnvægisstilla skipið en hafði þann ókost að reykingar voru óæskilegar um borð þegar olíu-
tunnur fylltu lestina.
Svefnkojur hásetanna voru ekki merkilegar.
Sjómannablaðið Víkingur – 35