Borgfirðingabók - 01.12.2012, Qupperneq 53

53Borgfirðingabók 2012
Jeg keypti af honum búið, þegar hann fór frá Brekku. Þetta var hreint
ekkert sem jeg átti. Það sem jeg fékk á Sveinatunguárum mínum fór
til foreldra minna og þar á eftir tveir vetur á Hvítárbakka. Jeg fór til
Jóns Brynjólfssonar leðurkaupmanns, sem var talinn stórstöndugur,
fæddur á Hreðavatni og Kristins Sigurðssonar múrarameistara sem
jeg hafði unnið hjá og bað þá að vera ábyrgðarmenn mína fyrir tvö-
þúsund krónum. Það var auðsótt og fékk jeg lánið. Þetta ár var allt á
toppi eftir fyrri heimsstyrjöldina, en hríðféll svo 1920 og þar á eftir.
Hópur manna sem byrjuðu 1918 fór um koll og jeg var líka kominn
á tæpa brún. Skepnurnar sem jeg keypti af Jóni Böðvarssyni voru
tvær kýr á 150 kr. hvor og áttatíu ær 8o kr stykkið og vetrung keypti
jeg í Jafnaskarði á 50 kr. eitthvað minnir mig að jeg ætti af hrossum.
Þessar ær voru hraustar og fallegar. Veturinn 1919-1920 var voða
snjóavetur, sá mesti á þessari öld. Það hlóð niður snjó dag og nótt
í útsynningi. Það mátti heita ófært bæja á milli og margir í heyþroti
um vorið og mikil kaup á fóðurbæti. Jeg bjargaðist með hey og slapp
að mestu leyti við fóðurbætiskaup. einar Bjarnason á Skarðshömrum
kom til mín um vorið. Hann var oddviti og forðagæslumaður. Jeg
átti smábrík af heyi. Hann biður mig að láta svolítið af henni fyrir
heylausa bændur. Jeg neitaði, en fann að einari þótti miður.
Jeg tek hér upp verðlagsskýrslur Sláturfélags Suðurlands:
Verð á dilkakjöti var árið 1919 kr. 3.00, 1920 kr. 2.00, 1921 kr.
1.80, 1922 kr. 1.30 1923 kr 1.20.
Síðan hækkaði það aftur á næstu árum, komst árið 1925 í 1.80,
en árið eftir fellur það niður í 1.25 og næstu fjögur ár er það 1.00 kr.
kílóið. Þetta voru hallæristímar segir í skýrslunni. Þið getið séð hversu
rúmur fjárhagur minn og fleiri hefur verið með stóran skuldabagga
á bakinu á þeirra tíma mælikvarða, vexti og afborganir sem varð að
standa skil á. Jón Brynjólfsson, annar ábyrgðarmaður minn, fór að
hafa orð á því að vera í ábyrgð fyrir mig. Mér hálfgramdist, fann til
smæðar minnar, að bölvað væri að vera upp á aðra kominn. en sem
betur fór kom mér ráð í hug og sagði við hann dálítið byrstur. „Jeg skal
losa þig, jeg get fengið annan.“ Það slumaði í honum og hann eyddi
þessu. Þegar lánið var endanlega greitt fór jeg með pappírana til hans
og sýndi honum, þakkaði honum fyrir þessa áhættu og óskaði þess
að hann biði ekki tjón af þessu. Svona eru peningarbusarnir, þegar
fátækir eru aðþrengdir. Hann var fyrst bláfátækur, en komst í stórar
álnir. Jeg gleymdi sannarlega ekki að fara með plaggið til hans, þegar