Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Síða 13

Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Síða 13
13 Saman mynda þessar réttarreglur þá tvo aðgreinda en náskylda efnisþætti er falla innan heildarheitisins lögmætisregla refsiréttar.22 Með ofangreinda niðurstöðu í huga skiptir t.d. máli við val á orðalagi í for- sendum dóma að ljóst sé við hvaða réttarreglu í 1. mgr. 69. gr. stjórnarskrárinnar dómstólar styðjast að þessu leyti í úrlausnum sínum. Mat á fordæmisgildi dóma getur enda verið vandkvæðum bundið ef óljóst er hvort niðurstaðan er byggð á því að refsiheimild fari í bága við grunnregluna um lögbundnar refsiheimildir eða meginregluna um skýrleika refsiheimilda. Dómur Hæstaréttar frá 28. okt- óber 2004, nr. 251/2004 (hvíldartími ökumanna) er dæmi um þetta. Atvik voru þau að X var sóttur til saka fyrir umferðarlagabrot með því að hafa ekið vöruflutningabifreið yfir sjö daga tímabil án þess að taka sér „lög- boðna vikuhvíld“. Var háttsemi X í ákæru talin varða við a-lið 1. gr. reglugerðar nr. 136/1995 um aksturs- og hvíldartíma ökumanna o.fl. í innanlandsflutningum og í flutningum innan Evrópska efnahagssvæðisins, sbr. ákvæði reglugerðar ráðsins (EBE) nr. 3820/85 um samhæfingu tiltekinnar löggjafar á sviði félags- mála er varðar flutninga á vegum, sbr. 6. mgr. 44. gr., sbr. 1. mgr. 100. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Í dómi Hæstaréttar var X sýknaður og voru forsendur dómsins m.a. eftirfarandi: Reglugerð nr. 136/1995 var sett meðal annars með stoð í þágildandi ákvæði 6. mgr. 44. gr. umferðarlaga. Í því var hvorki að finna sjálfstæða verknaðarlýsingu á broti varðandi hvíldartíma ökumanna né aðrar efnisreglur þar um, heldur sagði einungis að dómsmálaráðherra gæti sett reglur um hvíldartíma ökumanna. Efnisákvæði 2. mgr. 44. gr. umferðarlaga kemur ekki til álita í máli þessu þar sem ákærða er ekki gefið að sök í ákæru að hafa brotið gegn því lagaákvæði, heldur hinum valkvæðu ákvæðum reglugerðar ráðsins (EBE) nr. 3820/85 um hvíldartíma ökumanna. Ákvæði 1. mgr. 100. gr. umferðarlaga hefur að geyma aðgreinda refsireglu sem vísar til verknaðarlýsinga í öðrum ákvæðum laganna og í ákvæðum reglna sem settar eru samkvæmt þeim. Breytir þetta ákvæði engu um niðurstöðu málsins þar sem sjálf- stæða verknaðarlýsingu var hvorki að finna í 6. mgr. 44. gr. laganna, eins og áður segir, né heldur í reglugerð nr. 136/1995 sem sett var með stoð í umferðarlögum. Samkvæmt þessu er hér ekki um að ræða svo skýra refsiheimild að samrýmanleg sé 1. mgr. 69. gr. stjórnarskrárinnar. Verður því staðfest niðurstaða hins áfrýjaða dóms um sýknu ákærða. (leturbr. höf.) Við greiningu á þessum dómi verður í fyrsta lagi að hafa í huga að í 1. gr. reglugerðar nr. 136/1995, sem vísað var til í ákæru, segir meðal annars að ákvæði EES-samningsins, sem vísað er til í 20., 21. og 23. tölul. XIII. viðauka 22 Sjá Knud Waaben: „Lovkravet i strafferetten“, bls. 130-131: „Det er endnu et krav til en velindrettet strafferet som nogle vil henføre til legalitsprincippet. Det er kravet til lovgiveren om at gerningsbeskrivelser skal være nøjagtige og tydelige og ikke må overlade for meget til domstolenes vurderinger“. Um hugtakið lögmætisregla á sviði íslensks refsiréttar, sjá Róbert R. Spanó: „Stjórn- arskráin og refsiábyrgð“ (fyrri hluti), kafli 2.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.