Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Blaðsíða 34

orðum í lögunum, að skipstjóri skuli bera hlutlæga refsiábyrgð. Samkvæmt framan-
sögðu verður að telja, að refsiábyrgð skv. lögum nr. 81/1976 verði einungis byggð á
sök, og skal ákærði þegar af þeirri ástæðu vera sýkn af refsikröfu ákæruvaldsins í
máli þessu.
Hæstiréttur staðfesti dóm héraðsdóms á þeim forsendum að ágreiningslaust
væri að ákærði gerðist ekki sekur um þá háttsemi sem ákært væri fyrir í málinu.
Yrði honum því ekki samkvæmt 1. mgr. 69. gr. stjórnarskrárinnar refsað fyrir
hana.
Í H 1997 1253 (skoteldar) voru SH og SE ákærðir fyrir brot á lögum nr.
46/1977 um skotvopn, sprengiefni og skotelda og ákvæði reglugerðar nr.
536/1988 um sölu og meðferð skotelda „fyrir óvarlega meðferð og ólöglega
geymslu á skoteldum með því að hafa … geymt 13144 skotelda og tvo kassa
með skoteldum án tilskilins leyfis að Barónsstíg 2-4 í Reykjavík og þar á
óhæfum geymslustöðum, fyrst í gámi á gangstétt og síðan í húsnæði, sem var
án eldvarnarhólfa, bruna- og innbrotsviðvörunarkerfa og í næsta húsi við íbúða-
hótel“.
Í dómi héraðsdóms var rakið að ekki væri að finna í lögum nr. 46/1977 neitt
ákvæði sem gerði það leyfisskylt að fara með og geyma skotelda. Aftur á móti
væri heild- og smásöluverslun með þennan varning háð leyfi lögreglustjóra
samkvæmt 1. mgr. 9. gr. laganna. Væri ákvæði þessu skipað í II. kafla þeirra
undir heitinu framleiðsla, innflutningur, útflutningur og verslun. Í 4. mgr. 10. gr.
laganna segði hins vegar að verslunarleyfi með þessa vöru skyldi bundið því
skilyrði að umsækjandi hefði til umráða fullnægjandi húsnæði til þess að geyma
hana í. Ekki gæti þetta ákvæði þó talist fullnægjandi heimild til þess að refsa
ákærðu fyrir að fara með og geyma leyfislaust skotelda, sem málið snerist um,
og 7. gr. reglugerðar nr. 536/1998 teldist ekki sjálfstæð refsiheimild um þetta
efni. Bæri því að sýkna ákærðu af ákæru að þessu leyti. Í dómi héraðsdóms er
síðan vikið að því að í lögum nr. 46/1977 væri ekki ákvæði um það hvernig
geyma bæri skotelda og virtist það eiga undir mat lögreglustjóra og eldvarnar-
yfirvalda. Þá væri í reglugerð nr. 536/1988 ekki önnur ákvæði um þetta. Eins og
skilja yrði ákæruna væri hin ólöglega geymsla ákærðu talin felast í því að hús-
næðið hefði verið án eldvarnarhólfa, bruna- og innbrotsviðvörunarkerfa og í
næsta húsi við íbúðahótel. Enda þótt fallist yrði á að þessi lýsing á húsnæðinu í
ákæru væri rétt bryti það ekki nein tiltekin ákvæði laga nr. 46/1977 né reglu-
gerðar nr. 536/1988. Bæri því að sýkna ákærðu af ákæru um ólöglega geymslu
skoteldanna. Loks vék héraðsdómur að því að í 30. gr. laga nr. 46/1977, sem
skipað væri í V. kafla laganna undir heitinu meðferð skotelda, segði í 1. mgr. að
þeir sem með skotelda færu skyldu ætíð gæta fyllstu varúðar. Þá var dómsmála-
ráðherra samkvæmt 2. mgr. þeirrar greinar heimilt að setja reglur um sölu og
meðferð skotelda. Héraðsdómur taldi að skilja bæri hér orðin „að fara með“ og
„meðferð“ þröngt og bókstaflega, en í ákæru væri ekki lýst hvernig ákærðu
34