Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Qupperneq 58

Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Qupperneq 58
af þeim breytingum sem átt hafa sér stað í stjórnarskrá og annarri löggjöf lands- ins frá árinu 1963 mælti nefndin með því að tekin yrði afstaða til þess hvort ástæða væri til að ráðast í endurskoðun á lögum nr. 4/1963 um ráðherra- ábyrgð.116 4.2 Reglur stjórnarskrárinnar um ráðherraábyrgð og tvískipt eðli hennar Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum, sbr. 1. málsl. 14. gr. stjórnarskrárinnar. Þó hefur verið lagt til grundvallar að þetta ákvæði beri ekki að túlka bókstaflega. Ólafur Jóhannesson orðar það þannig að ráðherrar verði eigi gerðir ábyrgir vegna athafna embættis- eða sýslunarmanna sem undir þá heyra nema eitthvað hafi á skort af hendi ráðherra um val starfsmannanna, eft- irlit með þeim eða fyrirmæli til þeirra. Í 14. gr. stjórnarskrárinnar felist því það eitt að ráðherrar beri ábyrgð á embættisrekstri sínum.117 Á þessum skilningi virðist byggt í 1. mgr. 1. gr. nr. 4/1963 um ráðherraábyrgð (rbl.) sem hljóðar svo: Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum eftir því sem fyrir er mælt í stjórnarskrá og lögum þessum. (leturbr. höf.) Ráðherraábyrgð er ákveðin með lögum, sbr. 2. málsl. 14. gr. stjórnarskrár- innar, en vikið verður að því hér síðar að þessi stjórnarskrárbundna skylda til setningar lagareglna um ráðherraábyrgð breytir að sjálfsögðu í engu þeirri skyldu löggjafans að sjá til þess að efni slíkra lagareglna samrýmist mannrétt- indaákvæðum stjórnarskrárinnar. Alþingi getur kært ráðherra fyrir embættisrekstur sinn, sbr. 3. málsl. 14. gr. stjórnarskrárinnar. Ekki verður fjallað hér nánar um þessar reglur. Þess skal þó getið að samkvæmt 39. gr. stjórnarskrárinnar getur Alþingi skipað nefndir alþingismanna til að rannsaka mikilvæg mál er almenning varða. Ljóst er að af hálfu löggjafans hefur verið litið svo á að þarna undir geti fallið grunur um refsiverða háttsemi ráðherra enda er gert ráð fyrir því í 2. mgr. 14. gr. rbl. að til þess geti komið að Alþingi ákveði að kjósa slíka rannsóknarnefnd til athugunar á störfum ráðherra eins og það er orðað þar. Landsdómur dæmir um mál er varða lagalega ábyrgð ráðherra, sbr. 4. málsl. 14. gr. stjórnarskrárinnar, og er nánar mælt fyrir um skipun og málsmeðferð fyrir dóminum í lögum nr. 3/1963 um landsdóm. Rétt er að geta þess að ráðherraábyrgð er í eðli sínu tvískipt. Það er hin þing- lega (pólitíska ábyrgð) ráðherra sem má segja að sé bein afleiðing þingræðis- reglunnar sem meðal annars felur í sér að ráðherrar verða ávallt að njóta trausts 116 Starfsskilyrði stjórnvalda, bls. 141. 117 Ólafur Jóhannesson: Stjórnskipun Íslands. Iðunn. 2. útg. Reykjavík (1978), bls. 163. Sjá hér einnig Gunnar G. Schram: Stjórnskipunarréttur, bls. 171. 58
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.