Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Page 80

arávexti hefur verið komið varanlega fyrir, t.d. heyi hlaðið í fúlgu. Það er ekki
ágangur í skilningi 34. gr. þótt búfé komist í hana og skemmi. Bætur fyrir þær
skemmdir yrði að sækja á grundvelli almennra reglna.
2.4 Samþykktir
Áður hefur verið vikið að ákvæðum laga nr. 103/2002 um búfjárhald o.fl. og
laga nr. 7/1998 um hollustuhætti og mengunarvarnir sem heimila sveitarfé-
lögum að setja sér samþykktir um búfjár- og gæludýrahald. Bæði er heimilt að
banna það eða takmarka, auk þess að setja ákvæði um meðferð, þ.m.t. vörslu. Í
þessum lögum eru hins vegar engin ákvæði um bótaskyldu dýraeigenda eða
heimild til að kveða á um hana í samþykktum sem sveitarfélög setja sér um
þessi efni. Engu að síður eru í nokkrum samþykktum ákvæði um bótaskyldu
dýraeigenda og má sem dæmi nefna að í 4. gr. samþykktar um kattahald í
Stykkishólmi, nr. 1063/2004, segir að kattareiganda beri að greiða allt það tjón
sem köttur hans veldur. Fleiri álíka ákvæði eru í samþykktum um hunda- og
kattahald sveitarfélaga sem leggja þannig hlutlæga ábyrgð á eigendur hunda og
katta vegna tjóns af þeirra völdum. Augljóst er af ákvæðum laga nr. 7/1998 að
þessi ákvæði eiga sér ekki lagastoð og dómstólar myndu ekki beita þeim, heldur
væntanlega líta til þess hvort eigandi eða vörslumaður bæri ábyrgð á tjóni af
völdum þessara dýra á grundvelli sakarreglunnar. Hið sama má segja um hlut-
læg bótaákvæði í öðrum samþykktum, svo sem um búfjárhald sem settar eru
með stoð í lögum nr. 103/2002, en í þeim lögum er heldur ekki heimild til að
leggja hlutlæga bótaábyrgð á búfjáreigendur. Loks má geta þess að í lögreglu-
samþykktum er sums staðar vikið að búfjár- og gæludýrahaldi. Þessar sam-
þykktir eru settar með stoð í lögum nr. 36/1988 um lögreglusamþykktir en í
þeim lögum er ekki heimild til að leggja hlutlæga bótaábyrgð á dýraeigendur
vegna tjóns er þau valda. Eigendur dýra bera því ekki hlutlæga ábyrgð á tjóni af
völdum dýra sinna þótt slík ákvæði kynnu að vera í lögreglusamþykkt.
Rétt er að geta þess að í samþykktum sumra sveitarfélaga er leyfi fyrir hundi
bundið því skilyrði að hann sé tryggður ábyrgðartryggingu er nái til alls tjóns
af hans völdum. Má sem dæmi nefna b-lið 2. gr. samþykktar um hundahald í
Súðavík, nr. 309/2004, en í 3. gr. sömu samþykktar er reyndar kveðið svo á að
hundaeigandi sé ábyrgur fyrir öllu tjóni er hundur hans kann að valda.
3. ÓLÖGFESTAR BÓTAREGLUR
Það er meginregla hér á landi að mönnum er frjálst að eiga þau dýr, búfé eða
gæludýr, sem þeir kjósa. Þá er það og meginregla að mönnum er ekki skylt að
hafa dýr sín í vörslu nema lög eða stjórnvaldsfyrirmæli bjóði annað. Það er hins
vegar meginregla að innflutningur dýra til landsins er óheimill án sérstaks
leyfis, sbr. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 54/1990 um innflutning dýra. Í þessum kafla er
ætlunin að kanna reglur íslenskra laga um vörslu dýra, leyfi til að halda þau,
innflutning þeirra og fleiri skyld efni, og hvort af þessum ákvæðum megi leiða
reglur um bótaskyldu eigenda eða vörslumanna á grundvelli almennu skaða-
80