Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Page 84

Hæstaréttar segir að ekki verði með vissu ráðið hvort slysið hafi orðið í Reykja-
nesbæ eða Gerðahreppi. Ekki liggi fyrir gögn um hvort lausaganga búfjár sé bönnuð
í síðarnefnda sveitarfélaginu, en það fái ekki breytt því, með vísun til röksemda hér-
aðsdóms, að hrossaeigendurnir beri óskipta ábyrgð á slysinu, sbr. dóm í H 1999
1260. Hæstiréttur taldi hins vegar bótakröfu V vanreifaða og vísaði málinu frá hér-
aðsdómi.
H 2001 426
S geymdi 5 hross í girðingu á jarðarparti, sem hann átti í Ölfusi. Lausaganga stór-
gripa var bönnuð í sveitarfélaginu. J ók bifreið sinni eftir vegi við partinn. Eitt
hrossanna varð fyrir bifreiðinni og drapst, en verulegar skemmdir urðu á henni. J
höfðaði mál á hendur S og krafði hann um bætur. Byggði J á því að hrossið hefði
hlaupið í veg fyrir bifreiðina og væri um að kenna vanrækslu S á gæslu hrossins.
Talið var sannað að hrossið hefði, ásamt fleiri hrossum í eigu S, verið komið út úr
girðingunni daginn fyrir slysið. Þá var og talið sannað að ástand girðinga um land S
hafi ekki verið nægjanlega gott. Talið var að ástand girðinga og eftirlit S með hross-
unum hafi verið þann veg farið að rekja mætti til gáleysis hans að þau sluppu. Var S
gert að bæta J 3/4 hluta tjóns hans. J var hins vegar talinn hafa ekið of hratt miðað
við aðstæður og í ljósi þess að hann vissi að lausaganga hrossa var til vandræða þar
sem slysið varð, var hann látinn bera 1/4 hluta tjóns síns.
H 2001 1966
Bifreið H var ekið austur þjóðveg nr. 1 undir Eyjafjöllum að kvöldlagi seint í ágúst.
Skyndilega varð hrútur fyrir bifreiðinni og drapst hann. Hrúturinn var í eigu G.
Hafði hann sloppið frá honum tveimur dögum fyrir slysið og sást síðast til hans inni
á afgirtu túni nágrannajarðar. Í málinu krafði H eiganda hrútsins um bætur fyrir tjón
á bifreiðinni. Í dómi Hæstaréttar segir: „Óumdeilt er að vegurinn, þar sem umferð-
arslysið varð, hafi verið girtur af báðum megin. Samkvæmt 56. gr. vegalaga nr.
45/1994 var lausaganga búfjár því bönnuð á vegsvæðinu. Af því verður á hinn bóg-
inn ekki leitt að stefndi Guðlaugur geti án sakar borið ábyrgð á tjóni áfrýjandans
Hildar“. Síðan er rakið að í lögregluskýrslu komi fram að girðingin hafi verið heilleg
að sjá. Enn fremur hafi eigandi hrútsins borið að hann hafi ekki vitað annað en að
girðingin hafi verið í lagi. Önnur gögn hafi ekki verið lögð fram um ástand girðing-
arinnar, hlið á henni eða annað. Með því að ósannað var að eigandi hrútsins hafi
gerst sekur um gáleysi við umhirðu hrútsins, þar á meðal að skilja við hann inni á
afgirtu túni nágrannajarðarinnar, var hann sýknaður.
Af framanröktum dómum verður sú ályktun dregin að haga beri vörslu dýra
eins og lög eða stjórnvaldsfyrirmæli bjóða. Sé það ekki gert, og dýrin valda
tjóni, bera eigendur eða vörslumenn ábyrgð á tjóninu samkvæmt sakarreglunni.
Af dómunum í H 1999 1260 og H 2000 3284 má t.d. draga þá ályktun að gerði,
sem vörsluskyld hross eru höfð í, verða að vera þannig úr garði gerð að þau geti
ekki brotið þau niður og sloppið. Í báðum þessum dómum kemur fram að
styggð kom að hrossunum og þau brutu niður gerðin. Að geyma hrossin í van-
búnum gerðum var metið eigendum þeirra til sakar og þeir dæmdir bótaskyldir.
Enn skýrar kemur þetta fram í H 1990 293 þar sem hundur gekk laus þvert á
84