Tímarit lögfræðinga - 01.06.2005, Side 85

fyrirmæli samþykktar um hundahald í bænum. Hið sama á við um aðrar dýra-
tegundir sem skylt er að hafa í vörslu. Í H 1976 145 var vitnað til ákvæðis í
þágildandi reglugerð um dýragarða og sýningar á dýrum þar sem sagði að væru
hættuleg dýr sýnd skyldi umbúnaður vera með þeim hætti að áhorfendur gætu
ekki farið sér að voða. Þótt samsvarandi ákvæði sé ekki í núgildandi reglugerð
um dýrahald í atvinnuskyni, nr. 1077/2004, er vafalaust að við úrlausn svipaðra
mála myndu dómstólar leggja sömu sjónarmið til grundvallar og Hæstiréttur
gerði í dóminum.
Til að varsla dýra teljist fullnægjandi verður að vista þau með þeim umbún-
aði er hæfir hverri tegund fyrir sig. Rétt eða gerði sem dugir vel til að varsla
sauðfjár teljist fullnægjandi getur verið með öllu ónothæft til að varsla hrossa
teljist það. Það eitt dugir þó ekki því að einstaklingar hverrar tegundar geta
verið misjafnir eftir eðli sínu hverju sinni. Þetta á sérstaklega við um ógelt
karldýr, en sérákvæði eru um vörslu þeirra. Á þeim tímum, þegar á að hafa þau
í vörslu, verður hún að miðast við eðli þeirra á þeim tíma, en ekki hvað telst
eðlileg varsla fyrir önnur dýr af sömu tegund. Sömu sjónarmið gilda einnig ef
eigandi eða vörslumaður veit að tiltekinn einstaklingur er hættulegri en aðrir,
sbr. sjónarmið er fram koma í H 1968 470, sem verður reifaður hér á eftir. Hér
má og nefna ákvæði í 2. mgr. 17. gr. laga um skógrækt, nr. 3/1955, og 16. gr.
laga um landgræðslu, nr. 17/1965, um endurtekinn ágang sama búfjár í girt
skógræktar- og landgræðslulönd.
Af dómunum H 1995 376 og H 2001 1996 verður hins vegar dregin sú
ályktun að hafi dýrum verið komið fyrir í fullnægjandi vörslu, en þau sleppa
þaðan, án þess að eiganda eða vörslumanni verði um kennt, er bótaskylda ekki
fyrir hendi. Í H 1995 376 slapp hestur úr girtu hólfi vegna þess að hlið hafði
verið skilið eftir opið, en eigandinn hafði komið honum þar fyrir í hagagöngu
hjá öðrum aðila. Bifreið ók á hestinn og drap hann. Hestseigandinn krafði bif-
reiðareigandann um bætur. Í dómi Hæstaréttar segir að þar sem ekkert hafi
komið fram í málinu um að hestseigandanum verði kennt um að hliðið var opið,
verði það ekki metið honum til gáleysis að hesturinn komst út. Var bifreiðareig-
andanum gert að bæta hestinn að fullu.
Í H 2001 1966 var sérstaklega tekið fram að eigandi hrútsins yrði ekki án
sakar dæmdur bótaskyldur, þótt hrúturinn hafi orðið fyrir bifreiðinni á vegi þar
sem lausaganga búfjár var bönnuð. Eigandinn hafði skilið hrútinn eftir á túni
nágrannajarðar og var ekki annað komið fram í málinu en að girðing um túnið
hafi verið fjárheld. Hefði tjónþola tekist að sýna fram á hið gagnstæða er líklegt
að bótaskylda hefði verið felld á eigandann.
Víða hagar svo til að lausaganga búfjár er bönnuð í tilteknu sveitarfélagi en
leyfð í því næsta. Þar sem lausaganga er bönnuð gildir bannið aðeins innan
marka viðkomandi sveitarfélags eða á þeim tilteknu svæðum innan þess sem
samþykktin tiltekur. Hvernig á að fara með þau tilvik þegar búfé úr sveitarfé-
lagi, sem bannar lausagöngu, kemst í sveitarfélag þar sem hún er leyfð og
veldur tjóni eða öfugt, þ.e. búfé úr sveitarfélagi þar sem lausaganga er leyfð
85