Skírnir - 01.09.2008, Síða 15

SKÍRNIR
GRÓÐURHÚSAÁHRIF ...
289
þekktu til ísaldarsögunnar voru margir sem töldu að ný ísöld gæti
hafist innan nokkurra alda eða árþúsunda. Mestu skiptir að þeir
töldu (ranglega) að engin hlýskeið hefðu varað lengur en tíu þús-
und ár. í bók Broeckers og Kunzigs er vitnað í bréf sem forn-
veðurfarsfræðingarnir Kukla og Matthew sendu Nixon Banda-
ríkjaforseta í desember 1972, en þar ræddu þeir m.a. möguleikann
á nýju jökulskeiði.* * 8 Síðari tíma rannsóknir leiddu í ljós að hlý-
skeið geta varað mun lengur; þannig var tæplega 30 þúsund ára
hlýskeið fyrir um 400 þúsund árum.9
Það kann að hljóma skringilega en það er í raun engin mótsögn
í því fólgin að velta fyrir sér hlýnun jarðar og ræða jafnframt kom-
andi jökulskeið. Allt bendir til þess að við lifum á hlýskeiði og að
lokum komi nýtt jökulskeið, þó að það komi ekki í bráð. Það er
mögulegt að aukið magn C02 í lofthjúpnum kunni að lengja nú-
verandi hlýskeið. Hvað kann að gerast eftir árþúsundir breytir
samt engu um þær afleiðingar sem samfélag manna og vistkerfi
verða fyrir á næstu áratugum vegna hnattrænnar hlýnunar.
Snemma á níunda áratug liðinnar aldar varð mönnum loks ljóst
að á ný var farið að hlýna, og kuldakastið sem hófst á fimmta ára-
tug aldarinnar var víðast hvar yfirstaðið á þeim áttunda. Einnig
komu fram mæligögn frá borkjörnum á Suðurskautslandinu sem
sýndu að styrkur C02 og hitastig hafði sveiflast í takt á ísöldinni.
Á hlýskeiðum var styrkur hærri en á jökulskeiðum, rétt eins og
Arrhenius hafði ályktað. Reyndar er ekki þar með sagt að um-
skipti jökulskeiða og hlýskeiða séu alfarið breytingum á styrk
C02 að kenna, en gögnin frá Suðurskautslandinu sýndu að styrk-
breytingar þess koma við sögu, og hafa líklega þau áhrif að magna
hitabreytingar sem eiga rætur að rekja til annarra þátta. Ásamt
öðrum framförum í loftslagsvísindum varð þetta til þess að sann-
und ára ís á Grænlandi. Samtal við próf. Willi Dansgaard.“ Morgunblaðið, 28.
júní 1970.
8 Sjá Broecker og Kunzig 2008:63. Þessi bók fjallar m.a. um kenningu Milanko-
vich sem tengir tímasetningu jökulskeiða við breytingar í afstöðu jarðar og sólar.
Viðamikil gögn styðja þessa kenningu, en einnig er ljóst að margir aðrir þættir,
svo sem gróðurhúsaáhrif, skipta einnig máli.
9 Sjá t.d. EPICA 2004.