Skírnir - 01.09.2008, Síða 16

290
HALLDÓR BJÖRNSSON
SKÍRNIR
færa æ fleiri vísindamenn um að styrkaukning C02 í lofthjúpnum
væri að leiða til hlýnunar á jörðinni.
Einnig var mönnum orðið ljóst að vandinn væri ekki bara
bundinn við C02. Aðrar mikilvirkar gróðurhúsalofttegundir eru
metangas (CH4, sem einnig er þekkt sem mýragas), tví-nituroxíð
(N20, sem einnig er þekkt sem hláturgas), ósón (03), brenni-
steinshexaflúoríð (SF6) og efnaflokkur sem kallaður er halógen-
kolefni. Vatnsgufa, sem vissulega gleypir innrautt ljós, er nú orðið
ekki talin til gróðurhúsalofttegunda því að magn hennar í loft-
hjúpnum ræðst af hita og öðrum veðurtengdum þáttum. Vatns-
gufa er því svörun en ekki utanaðkomandi álagsþáttur.
Það tekur eðlilega nokkurn tíma að sannfæra vísindaheiminn,
því fylgjendur sérhverrar kenningar þurfa að geta hrakið skyn-
samlegar mótbárur. Þrátt fyrir hlýnun var hugsanlegt að um nátt-
úrulegar veðurfarssveiflur væri að ræða. Hlýnunin fram yfir ní-
unda áratug liðinnar aldar var ekki svo eindregin að ekki gæti
verið um náttúrulega sveiflu að ræða. Kenningin var því spá um
frekari hlýnuri. Margir vísindamenn drógu loftslagslíkönin í efa og
bentu á að þó þau byggðu á grundvallarlögmálum eðlisfræðinnar,
væru í þeim ýmsar nálganir sem drægju úr gildi þeirra. Auk þess
væri upplausn reikninetsins í þeim ófullnægjandi. Þrátt fyrir stór-
stígar framfarir í loftslagslíkönum á liðnum áratugum eiga þau enn
nokkuð í land með að mæta öllum mótbárum. Það er svo annað
mál að þau virðast ná að herma sæmilega hitabreytingar liðinna
áratuga, og því nægilega góð til að þau megi nota til þess að spá
fyrir um loftslagsbreytingar.
Eins og flest vísindi mótast loftslagsfræði af athugunum. Ef
sett er fram tilgáta og síðan kemur í ljós að forspám hennar ber ekki
saman við athuganir, þá er tilgátunni venjulega kastað fyrir róða.
Ef athuganir hefðu vísað í aðra átt en forspár kenningarinnar sögðu
til um þá hefði hún án efa fallið um sjálfa sig. En eftir því sem árin
liðu var ljóst að helstu spár hennar gengu eftir, m.a. var því spáð
að það myndi hlýna í veðrahvolfi, en kólna í heiðhvolfi. Bæði
þessi atriði gengu eftir. Hægt og bítandi safnaðist upp mikið af
gögnum sem studdu kenninguna og þegar fátt bitastætt kom fram
gegn henni nægði það til að sannfæra vísindaheiminn.