Skírnir - 01.09.2008, Side 37

SKÍRNIR UM LEIKHÚSMANNINN KAMBAN 2>\\
frammistöðustúlka og loks þrír aðrir íbúar þar sem báru einnig
vitni. Frásögnum bar að mestu saman. Frelsisliðarnir höfðu sýnt
stillingu, en Kamban komist í æsingu og dóttir hans hent diski í
einn aðkomumanna. Allir báru þó, að ekki hefði verið um handa-
lögmál að ræða, en það mun hafa átt að nota gegn Kamban og til
réttlætingar morðinu. Hann hafði stungið hendi í vasa og einn
frelsisliðanna varð þá gripinn taugaveiklun þar sem hann hélt að
Kamban væri að seilast eftir vopni.12
I eftirleiknum voru frú Kamban dæmdar bætur, 6000 kr. á ári.
Sáu blöð mjög ofsjónum yfir því, birtu æsingargreinar og jafnvel
níðkvæði (Sigfried Pedersen í Information)P Ymsir reyndu að
fylgja málinu eftir og krefjast ærlegrar réttarrannsóknar, þar á
meðal læknirinn Knud Skadhauge, unnusti Sybilar, dóttur Kamb-
ans, svo og lögmaður þeirra, Stig Rode. En allt kom fyrir ekki, og
blöðin hömuðust. í greinargerð frá 1948 um þá Islendinga sem
grunaðir voru um að hafa starfað fyrir Þjóðverja var ýjað að því að
full ástæða hefði verið til að höfða mál á hendur honum. Það næsta
sem komist varð því að hreinsa til fullnustu mannorð Kambans,
var yfirlýsing sem dómsmálaráðuneytið danska gaf út í stað grein-
argerðar árið 1953 sem svar við kröfum Gísla Jónssonar, alþingis-
manns, bróður Kambans. Þar eru stuttlega rakin nokkur skipti
Kambans við hernámsliðið og þá aðallega dr. Best, hernámsstjóra
Þjóðverja, en hins vegar látið þess getið, að það sem fram hefði
komið í málinu nú myndi ekki hafa gefið tilefni til að höfða mál á
hendur honum.
Erfitt er að finna í skáldverkum hans hyllingu á nazismanum
og í rauninni ógerlegt. Ekkert leikrita hans gefur nokkurt minnsta
tilefni til slíks. Marmari var beinlínis bannaður í Þýskalandi eftir
að nazistar komust til valda, augljóslega vegna boðskapar síns; þau
leikrit sem hann samdi í lok fjórða áratugarins eru gamanleikir í
12 Tíminn birtir 17. júlí frétt undir fyrirsögninni „Engar sakir hafa sannast á Guð-
mund Kamban“ og birtir síðan í heild skýrslu íslenska sendiráðsins í Kaup-
mannahöfn um viðbrögð danskra stjórnvalda. Utför Kambans fór fram í
Reykjavík 16. júlí og var kostuð af íslenskum stjórnvöldum. Sjá ennfremur
Tímann, 5. okt. 1945.
13 Information, 21. ágúst 1945.