Skírnir - 01.09.2008, Side 69

SKÍRNIR
UM LEIKHÚSMANNINN KAMBAN
343
stjóratíð Wilhelms Krag á Þjóðleikhúsinu norska og var leikhús-
stjórinn sjálfur leikstjóri. Þetta var 1910 og var fundið að því að
tilsvörin væru uppskrúfuð, og sama var uppi á teningnum seinna
þegar leikurinn var tekinn upp aftur í Ósló (1929).
Árið 1924 var skipt um leikhússtjórn á Folketeatret og að sögn
Kristjáns Albertssonar var þeim Christiansen og Kamban boðið
að halda áfram sem leikstjórar, en höfnuðu því báðir vegna þess
verkefnavals sem nú skyldi lögð áhersla á.86 I grein sinni í Morg-
unblaðinu 27. febrúar 1927 lætur Kamban í það skína, að honum
hafi sem leikstjóra staðið margar dyr opnar undanfarin ár, jafnvel
á meginlandinu. En hvernig sem því nú var farið, þá hafði Kamban
þau ár ekki haft mikið fast í hendi. Af bréfasafni Soffíu Guð-
laugsdóttur er ljóst að haustið 1927 er hann að berjast við sjúkdóm
og ennfremur að tengsl hans inn í danskan leikhúsheim eru ekki
þau sem hann hefði kosið, þó að ekki skorti, að hann sé iðinn við
skriftirnar.87 Hann hefur einfaldlega ekki fengið verk sín uppfærð.
Og áðurnefndan draum íslensks leikhúsfólks um að koma með
gestasýningu til Kaupmannahafnar, hefur hann bersýnilega ekki
aðstæður til að láta rætast.88
Bergmál af stöðu hans í dönsku leikhúslífi um þessar mundir
má lesa í frásögn af fundi í Kaupmannahöfn um leikhúsmál, þar
86 Kristján Albertsson, Morgunblaðið, 2. mars 1927. Christiansen tók þó
nokkrum sinnum að sér leikstjórn á Folketeatret á næstu árum.
87 Bréfasafn Soffíu Guðlaugsdóttur, í eigu greinarhöfundar. Um er að ræða
annars vegar bréf Kambans til Soffíu frá því hann siglir af íslandi sumarið 1927
og þar til hún kemur aftur til Kaupmannahafnar á áliðnu hausti það ár. Aug-
Ijóst er, að hlýtt samband hefur verið milli þessara tveggja mikilhæfu lista-
manna það árið, en um sumarið skildu hún og Ágúst Kvaran að borði og sæng
eftir að því er virðist erfitt hjónaband. Hins vegar eru svo bréf frá vinkonu
hennar Ester Gregor sem ásamt manni sínum Georg vinnur að því öllum árum
1927 að koma Soffíu á framfæri í Danmörku eða Þýskalandi; sömuleiðis tvö
bréf (einnig 1927) frá Vilhjálmi Finsen sem þá er blaðamaður í Ósló og reynir
að skapa Soffíu atvinnutækifæri hjá Einari Skavlan, þjóðleikhússtjóra Norð-
manna. Allar þessar tilraunir báru ekki árangur og Soffía sneri heim og tók upp
samstarf við fyrri félaga sína.
88 Spurningin mun hafa verið um gestaleik á Konunglega leikhúsinu, sem ekki
hafði áhuga fyrir sýningum Kambans á íslandi né sýningu sem sett yrði upp í
kringum Soffíu sérstaklega; gestasýningin yrði að gefa mynd af breidd íslensks
leikhúss, eins og það birtist íslenskum áhorfendum. Sjá bréf Esterar Gregor til
Soffíu 1927-32; í eigu greinarhöfundar.