Skírnir - 01.09.2008, Page 74

348
SVEINN EINARSSON
SKÍRNIR
í blöðum og í raun gumað af, kannski ívið meira er raunveru-
leikinn sagði til um.100 Frá árinu 1930 hlýtur hann íslensk lista-
mannalaun engu síður en þeir sem búsettir voru í heimalandinu,
að vísu hálfdrættingur þeirra sem hæstan skáldastyrk hlutu.101
Sömuleiðis mun hann og hafa fengið danska skáldastyrki, en margt
er ókannað um feril Kambans í Danmörku og er orðið brýnt að
skoða nánar. En það er ekki fyrr en fyrsta bindi sagnabálksins
kemur út að fjárhagur skáldsins réttist eitthvað við.
En svo, þegar hann hefur komið sögunni frá sér að mestu, a.m.k.
á dönsku, hleypur á snærið. Eftir að Adam Poulsen hafði neyðst til
að láta af starfi sem leikhússtjóri Konunglega leikhússins, var
Andreas Moller skikkaður til að stýra leikhúsinu með Einar Christ-
iansen sér við hlið sem listrænan stjórnanda (1931). Christiansen
gleymdi ekki sínum gamla skjólstæðingi, og nú var Kamban fast-
ráðinn leikstjóri við Konunglega leikhúsið til tveggja ára.
Þarna leikstýrði Kamban Enkehuset (Ekkjuhúsið; Dom kubiet)
eftir Zofju Nalkovsku, sem var sýnt 21 sinni, og Over Evne I (Um
megn), eftir Bjornstjerne Bjornson sem sýnt var aðeins þrisvar
sinnum en sett upp til að minnast þess, að 100 ár voru frá fæðingu
skáldsins. Þá leikstýrði hann einnig leik eftir pólfarann Peter
Freuchen, Osakrak, sem gerist meðal eskimóa og var sýnt 28 sinn-
um, og Lystsejlads (Skemmtisigling; Pleasure Cruise) eftir Austen
Allen; þann leik þýddi Kamban sjálfur á dönsku og urðu sýningar
33. Upp á sýningafjölda er að minnsta kosti ekkert að klaga, hvað
sem segja mátti um sýningarnar að öðru leyti. En þegar Kamban
sóttist eftir vinnu í útvarpinu á stríðsárunum var leitað álits Kon-
unglega leikhússins á leikstjórnarhæfileikum hans og látið að því
liggja að samstarfsörðugleikar hefðu verið milli hans og leikar-
anna.102 Það kann að hafa verið fyrirsláttur, mótaður af pólitísku
100 Inngangur vinar Kambans, Kristjáns Albertssonar í Guðmundur Kamban,
Skáldverk I, er einnig þessu merki brenndur.
101 Sjá Alþingistíðindi A I (1930), bls. 732 og A I (1931), bls. 823. Þá hlaut
Kamban 2000 kr. hvort ár.
102 Sendiráð íslands, 1988/B84, Þjskj.; frásögn af samskiptum Kambans við
danska útvarpið. Hinn danski útvarpsstjóri, F.E. Jensen virðist einfaldlega
hafa beitt öllum ráðum til að koma í veg fyrir að Kamban fengi vinnu þar. Á
hinn bóginn sýnist Kamban hafa verið í mun að það yrði ekki fyrir þrýsting