Skírnir - 01.09.2008, Page 84

358
SVEINN EINARSSON
SKÍRNIR
Tekjur Kambans á íslandi voru væntanlega aldrei teljandi. Að
vísu munu skáldsögurnar hafa selst vel, þær sem á íslensku birtust,
en það var einungis á þessum árum fjögurra binda verkið Skdlholt.
En markaðurinn var auðvitað lítill samanborið við t.d. Þýska-
landsmarkaðinn. Hann naut að vísu ritlauna að heiman, enda ís-
lenskur ríkisborgari, en var þar oft hálfdrættingur á við marga
aðra helstu rithöfunda þjóðarinnar. Árið 1941 er hann kominn
upp í 2400 kr. í svokölluðum skáldastyrk. Árið eftir fékk Kamban
aftur 2400 kr.; það var næsthæsti flokkur og í honum auk Kamb-
ans Halldór Laxness, Jón Leifs, Kristmann Guðmundsson og
Magnús Ásgéirsson. í efsta flokki voru þá m.a. Gunnar Gunnars-
son, Guðmundur G. Hagalín og Davíð Stefánsson. Árið 1943
hlaut hann 3000 kr. og var þá í þriðja hæsta flokki, en eftir ný-
skipan 1944 fer hann í svokallaðan A-flokk með 3600 kr. Hæsta
úthlutun nam þá 4000 kr.118 Ugglaust munaði talsvert um þessa
aura, eins og högum Kambans var þá háttað í Danmörku, en eink-
um segir þetta til um hvernig skáldum var skipað niður eftir áliti,
m.a. eftir að Menntamálaráði, sérkjörinni nefnd, var falin úthlut-
unin á stríðsárunum. Kamban hefur svo tekjur í Danmörku af
ofangreindum leikritum og leikstjórn þeirra á árunum 1940-42, en
þá harðnar á dalnum í Danmörku, og til Þýskalands var bersýni-
lega minna að sækja heldur en hann og aðrir héldu. Augljóst er að
síðustu ár skáldsins eru honum fjárhagslega örðug, að ekki sé meira
sagt. Á stríðsárunum skrifaði hann nokkrar greinar í blöð og tíma-
rit, þar á meðal hið íslenska Frón. Og í bókarformi kom aðeins eitt
verk frá hans hendi á þessum árum, þýðingar á dönsku á íslensk-
um ljóðum undir heitinu Hvide Falke, svo sem áður er getið. En
varla hefur sú bók verið ofarlega á sölulistum bókabúðanna. Ör-
lög skáldsins verða tragísk, skrifaði Kristinn E. Andrésson í bók-
menntasögu sinni.119 En voru þau ekki líka rökrétt?
118 Sjá t.d. Alþingistíðindi A 1 (1932), A 1 (1934), bis. 1261, A 1 (1937), bls. 617;
og t.d. Morgunblaðið, 6. febrúar 1940, 5. janúar 1941 og 5. febrúar 1944. Sjá
ennfremur t.d. Tímann, 17. apríl 1943. Kamban er sem sagt ýmist í næsta efsta
eða þriðja efsta flokki, eftir að hann kemst á þennan lista 1930.
119 Kristinn E. Andrésson, Islenzkar nútímabókmenntir 1918-1948, Reykjavík
1949, bls. 231.