Skírnir - 01.09.2008, Page 106
380
PÁLL BJARNASON
SKÍRNIR
prestsembætti, en gremst mjög að hann hafði sótt of seint um,
Tómas kallar það „seinlæti" og „slysni". Kannski gremst Tómasi
í og með að hann skyldi ekki leita liðsinnis síns. Síðar í bréfinu
blossar enn upp gremjan vegna Fjölnis: „Eg er orðinn fullreyndur
og fullþreyttur á því að fást við ykkur í þessum málum og þið eruð
búnir að verða ykkur svo oft til skammar ... að ég sé okkur er ekki
hent að vera saman og segi því framvegis sundur félagsskap okkar
í að gefa út Fjölni!“ Hann stingur upp á að þeir í Kaupmannahöfn
gefi út fjórða árgang án hans, en hann sjái sjálfur um fimmta ár-
ganginn.
Svar Jónasar hefur verið harðort. Að nokkru leyti má geta sér
til um efni þess af svarbréfi Tómasar 1. febr. 1839.51 Ráða má af
upphafi þess að bréf Jónasar hefur verið nýkomið í hendur hans,
það kom „núna með póstskipinu“.52 Höfundar ævisagna Tómasar
og Jónasar gera báðir ráð fyrir því að Jónas hafi verið ævareiður
þegar hann skrifaði bréfið, þetta hafi verið „svívirðilegt bréf með
útúrsnúningum, dylgjum og skömmum“.53 Einhvern veginn er
erfitt að gera sér slíkt í hugarlund frá hendi Jónasar, en þess verður
að gæta að Tómas skrifaði bréf sitt í mikilli bræði og þá getur
sanngirnin brugðist. Bræðin sést best á upphafi bréfsins. Hann
sest niður strax eftir að hafa lesið bréf Jónasar og sleppir öllum
ávarpsorðum sem jafnan voru elskuleg, hvað sem á eftir kom.
Jónas hefur borið sig illa undan brigslyrðum Tómasar, sem vissu-
lega var nóg af, og svarað í sömu mynt, m.a. gagnrýnt Tómas fyrir
óvandað málfar. En Jónas er þó ekki reiðari en svo að hann sendir
Tómasi frumort kvæði með bréfinu, en Tómas er of reiður til að
taka því sem vert væri: „Um kvæði þitt get ég ekkert sagt, því ég
er ekki farinn að lesa það.“
Mestar líkur eru á að kvæðið sem Jónas sendi Tómasi hafi verið
Gunnarshólmi. Það tengist veru Jónasar á Breiðabólsstað sumarið
52 Póstskipið Dorothea kom til landsins 22. nóv. 1838 og fór aftur utan 8. mars
1839 (Heimir Þorleifsson: 1996 1:420) og ekki eru tiltækar heimildir um aðrar
skipaferðir milli landa á þeim tíma. Venjulega voru skip 15-20 daga milli landa,
stundum skemur eða lengur eftir veðri, en landpóstur hefur verið nokkuð hæg-
fara ef tekið hefur á annan mánuð að koma bréfi úr Reykjavík austur í
Fljótshlíð.
53 Jón Helgason 1941:163-64 og Páll Valsson 1999:234-36.