Skírnir - 01.09.2008, Side 112

386
PÁLL BJARNASON
SKÍRNIR
um: Engar þjóðmálagreinar í anda Tómasar Sæmundssonar, en tíu
frumort kvæði eftir Jónas og sjö þýdd. 11.-4. árgangi Fjölnis birt-
ust eitt til tvö kvæði eftir hann hverju sinni, en ekkert í 5. árgangi
sem fyrr segir. Meðal kvæða Jónasar í 6. árgangi voru þrjú erfiljóð
frá 1841, um Bjarna Thorarensen, Stefán Pálsson og Þorstein Helga-
son, en kvæðið um Tómas Sæmundsson var þar ekki. Þess í stað
birtust minningarorð Jónasar um Tómas, þau hin sömu og hann
skrifaði samkvæmt pöntun á hvítasunnudag 1841. Miðað við þær
aðstæður er greinin prýðisvel samin. Jónas lýsir Tómasi af hrein-
skilni en jafnframt sanngirni, eins og vitnað var til framar í þessari
grein. í Skírni 1842 birtist erfiljóð um Tómas Sæmundsson eftir
Gísla Thorarensen og stenst það ekki samjöfnuð við kvæði Jónas-
ar. í sama hefti birtust tvö kvæði eftir Jónas, Við jarðarför Jóns
Sigbvatssonar, ort haustið 1841, og A gömlu leiði 184171 Gegnir
furðu að kvæði Jónasar um Tómas Sæmundsson skyldi ekki kom-
ast á prent fyrr en í Ljóðmælum Jónasar 1847, sex árum eftir lát
Tómasar, tveimur árum eftir lát Jónasar. Annað kvæði hans um
Tómas var einnig fyrst prentað í ljóðmælunum 1847, um hagann á
Sprengisandsleið sem kenndur er við Tómas og vitnað var til hér í
upphafi.
Sjá má þess dæmi að Fjölnismenn lægju undir ámæli fyrir að
minnast ekki Tómasar Sæmundssonar sem vert væri og var þá
einkum kennt um framtaksleysi Jónasar Hallgrímssonar.72 Ekki
var þó rétt að skella allri skuldinni á Jónas. Hann réð því ekki einn
hvað birtist í Fjölni 1843 og ef til vill þótti Fjölnisfélögum óþarfi
að birta bæði minningarorðin og erfiljóðið.
í upphafi minningarorðanna í Fjölni tekur Jónas fram að þau
séu aðeins til bráðabirgða og heitir því að fyrr eða síðar verði úr
þeim bætt með verðugri ævisögu Tómasar. Jónas sýndi þess skýr
merki að hann hafði áhuga á að safna gögnum um Tómas og efna
til ævisögu þó að hægt gengi. Hann fékk meðal annars sent snemma
71 Skírnir 1842:130-133.
72 Sbr. bréf Páls Melsteð til Jóns Sigurðssonar í ágúst 1842. Páll Valsson 1999:
358-59.