Skírnir - 01.09.2008, Page 152
426
ÁSTRÁÐUR OG EYSTEINN
SKÍRNIR
endurskapar erlend verk á íslensku (t.d. stakhendu Shakespeares).
Að mörgu leyti má hann kallast málamiðlari í einskonar þríhyrn-
ingstengslum íslenskrar hefðar, erlendrar hefðar og íslenskra nú-
tímabókmennta. Á sjötta áratugnum, þegar íslensk samtíðarljóða-
gerð fjarlægðist reglubundið bragform og rím, tók Helgi að leggja
aukna rækt við háttbundið ljóðform og endurnýjun ljóðmálsins
innan þess; og þessu hélt hann áfram það sem eftir lifði aldarinnar.
Þýðingar Helga á ljóðum Eliots eru mikilvægur þáttur í þýð-
ingastarfi hans, ekki síst vegna þess að þær sýna tengsl módernisma
og hefðar og vinna gegn þeirri andstæðuhugsun sem ríkti um miðja
tuttugustu öld. Þó að Eliot andæfði (líkt og margir aðrir módern-
istar) ríkjandi hefðum, gerði hann sér jafnframt (einnig líkt og
margir aðrir módernistar) fyllilega grein fyrir gildi og hlutverki
hefðarinnar. Sumt af hinum eldri kveðskap hans er í hefðbundnu
ytra formi þótt módern sé í hljómi og kaldhæðnum vísunum.
Þýðingar Helga á ljóðum Eliots endurspegla þennan samleik
hefðar og nýjunga á mjög svo viðeigandi hátt. Á eftir þýðingunni
á „Holum inönnum" birtist „Hljóðskraf um ódauðleika" („Whis-
pers of Immortality") árið 1954. í þessari þýðingu, svo og í
„Sweeney meðal næturgala" og „Flóðhestinum" („The Hippo-
potamus", öll kvæðin þrjú úr Poems, 1920) kemur Helgi snilldar-
lega til skila formrænni íróníu og kímni sem virðist vera andstæð,
holu, úttroðnu mönnunum. „Sweeney" hefst svo:38
Sweeney apaháls yppti knjám,
armana síga lét, og hló
svo zebra-geiruð granarót
gíraffa-mynztri á kjammann sló.
Apeneck Sweeney spread his knees
Letting his arms hang down to laugh,
The zebra stripes along his jaw
Swelling to maculate giraffe. (56)
38 „Sweeney á meðal næturgala", í: Helgi Hálfdanarson: Erlend Ijóð frá liðnum
tímum, Reykjavík: Mál og menning 1982, bls. 190. Allar Eliotþýðingar Helga
er að finna í þessu safnriti.