Skírnir - 01.09.2008, Side 179
SKÍRNIR
HVIKULL ER DRAUMURINN ...
453
blett í bókinni; hann lastar jafnvel það sem hann segist vilja hrósa.
Vissulega er Halldóra hvorki fyrsta né síðasta konan sem fengið
hefur að kenna á hroka og yfirgangi karlkyns ritdómara og kannski
er það einmitt til marks um ágæti hennar að bókmenntakrítíkerinn
skuli leggja sig í slíka framkróka við að níða hana niður. Erlendur
hleypur illilega á sig í þessum ritdómi, enda svarar Halldóra
honum og leiðréttir mestu rangfærslurnar. En það strokar ekki út
dóminn eða þau áhrif sem hann hefur haft á lesendur — og líka á
hana. í svari Halldóru segir meðal annars:
III. í Skjóli Skarðsheiðar, sem Erlendur telur Þorstein frá Hamri föður
að, er ort laust eftir 1950, er Þorsteinn er varla af barnsaldri (f. 1938)
og prentað er það löngu áður en Þorsteinn gaf út sína fyrstu ljóða-
bók: en eins og þar stendur: vel mætti ég bera börn hans.
IV. Gamanvísan Kosningafundur er dagsett í bókinni, svo glöggum rit-
dómara er vorkunnarlítið að sjá, að þá er Dagur Sigurðarson á ferm-
ingaraldri.
V. Um löngu hendingarnar í Hátíðaljóði, sem ku vera Steins aðeins
þetta: Mér þykir afar klaufalegt að ég skuli ekki hafa þjófstolið þeim
frá próf. Jóni Helgasyni, eins og ég hélt mig þó gera.36
Þegar bókin Vz<3 sanda kom á prent var Halldóra orðin mjög veik
og í október sama ár deyr hún, 61 árs. Síðasta bókin hennar, Jarð-
Ijóð, kemur því út eftir lát hennar og eins Jörð í álögum, en þær
bækur bjó Halldóra undir prentun fársjúk. „Höndin sleppti ekki
pennanum á meðan hún olli honum, og þó að dauðinn stæði í
gættinni, lét hún sig það engu varða,“ skrifar Jón Helgason rit-
stjóri í formálanum að Jörð í álögum. Þýðingu sinni á Bjólfskviðu
tókst henni ekki að ljúka að fullu, Pétur Knútsson Ridgewell sá
um að búa hana undir útgáfu og hún kom á prent árið 1983.37
Enginn ritdómur birtist um Jarðljóð sem sætir furðu, svo sterk
sem ljóð bókarinnar eru, og enginn ritdómur hafði heldur birst í
Þjóðviljanum um Við sanda. Það skýrist ef til vill af því að gagn-
rýnandi blaðsins hafði verið Bjarni Benediktsson frá Hofteigi, en
36 Halldóra B. Björnsson 1968b.
37 Sjá Pétur Knútsson Ridgewell 1984. Hann skýrir þar þýðingaraðferðir hennar
og hrekur aðdróttanir manna um slæleg vinnubrögð hennar og vankunnáttu.