Skírnir - 01.09.2008, Qupperneq 189

SKÍRNIR
ÞORSKASTRÍÐIN
463
menn hafa til dæmis sakað alþýðubandalagsmenn um að hafa
notað landhelgismálið til að auka andúð landsmanna á vestrænni
varnarsamvinnu en alþýðubandalagsmenn staðhæft á móti að
sjálfstæðismenn hafi látið hagsmuni Atlantshafsbandalagsins ofar
þjóðarhag.25 Og það er auðvitað ekki tilviljun að það var sjálf-
stæðismaður sem stóð fyrir því að lokasigursins 1976 (í forsætis-
ráðherratíð Geirs Hallgrímssonar) var veglega minnst 30 árum
síðar, og fyrrverandi alþýðubandalagsmaður sem átti frumkvæði
að því að upphaf fyrsta þorskastríðsins (þegar einna mest bar á
Lúðvík Jósepssyni, sjávarútvegsráðherra Alþýðubandalagsins) var
rifjað upp hálfri öld síðar.26
Allt ber að sama brunni. Eftir á hefur eining landsmanna í
þorskastríðunum verið ýkt fram úr hófi. Lítt stoðar að benda á
samhug um það lokamarkmið að öðlast full yfirráð yfir fiski-
miðunum umhverfis landið; eins mætti segja að allir stjórnmála-
flokkar á íslandi hafi verið sammála um að auka velferð í landinu.
Það væri innantóm lýsing því það eru leiðirnar til þess sem skipta
máli. í raun er ótrúlegt að síðar meir sjái margir aðeins samstöðu
þjóðarinnar í þorskastríðunum þegar þeir horfa um öxl. Minn-
ingar um sundurþykkju og tortryggni væru nær lagi.
Goðsagnir urn vonda útlendinga
í frásögnum af þorskastríðunum er oftast gengið að því sem vísu
að breskir ráðamenn hafi ráðið mestu um það að ekki tókst að ná
sáttum við samningaborðið; þeir hafi verið það þverir og
þröngsýnir að í odda hlaut að skerast. Sitthvað er til í þessu. Hins
vegar er raunin líka sú að þrjóska Breta er ýkt í endurminningunni
og fulllítið gert úr ábyrgð manna íslands megin.
25 Sjá t.d. Lúðvík Jósepsson, Landhelgismálið í 40 ár: Það sem gerðist bak við
tjöldin (Reykjavík, 1989), bls. 96-97, 264-265 og 307-308, og Davíð Ólafsson,
Saga landhelgismálsins: Baráttan fyrir stækkun fiskveiðilögsögunnar í 12 mílur
(Reykjavík, 1999), bls. 220-232 og 280-290.
26 Hér er átt við Guðmund H. Garðarsson, fv. þingmann Sjálfstæðisflokksins, og
Einar Má Sigurðarson, þingmann Samfylkingarinnar og fv. varaþingmann Al-
þýðubandalagsins.