Skírnir - 01.09.2008, Qupperneq 206

480
ÁRMANN OG HANNA BJÖRG
SKÍRNIR
Ekki er ljóst hvar þessi þróun endar en samkvæmt upplýsing-
um frá bresku Hagstofunni (Data from the Office for National
Statistics in England and Wales) frá árinu 2002 er ekki aðeins
aukning á eyðingu fóstra með Downs-heilkenni eða líkamleg frá-
vik heldur einnig þeirra sem eru holgóma — en það er hægt að
laga með skurðaðgerð.27
Svo sjálfsagður þykir sá réttur að eignast heilbrigt barn að á
Vesturlöndum eru nú þegar nokkur dæmi þess að foreldrar fari í
mál vegna fæðingar fatlaðra barna sinna (þetta er kallað „wrongful
life“). í ljósi þess að aukið meðgöngueftirlit, fósturgreining og
valdar fóstureyðingar hefðu getað komið í veg fyrir fæðingu fatl-
aða barnsins hafa foreldrar krafist fjárbóta til þess að annast barn-
ið sem þeir óskuðu ekki eftir. Árið 2003 höfðu verið sett lög um
„wrongful life“ í að minnsta kosti 25 ríkjum Bandaríkjanna. Á bak
við lögin er sú forsenda að fatlað fólk kosti þjóðfélagið mikið og
peningunum væri betur varið í þá sem eru ófatlaðir. Þau fela jafn-
framt í sér þá hugsun að líf fatlaðs fólks sé ekki þess virði að lifa því
og að fæðing fatlaðs barns skaði fjölskyldur sálfræðilega, félagslega
og efnahagslega.28 Hér á landi hafa ekki verið sett lög um þetta en
ljóst er að talsverður þrýstingur er á foreldra að láta eyða fötluðum
fóstrum eins og fram hefur komið í umfjöllun blaða nýverið.29
Þegar viðbrögð vestrænna samfélaga við fötluðum börnum eru
skoðuð í sögulegu ljósi er auðséð að þau eiga fornar rætur og að
nýjar hugmyndir er aðeins hægt að skilja í sögulegu og menn-
ingarlegu samhengi. Nokkurra alda gamlar þjóðsögur geta átt
furðu vel við í upplýstu nútímasamfélagi. Umskiptingasögurnar
fjalla um samfélög manna á 18. og 19. öld en varða líka íslenskt nú-
tímasamfélag og raunar vestræn samfélög almennt. Umskiptinga-
sögurnar fjalla nefnilega um það hver við erum, hverja við bjóðum
velkomna í samfélagið og hverjum við höfnum. Og hér hefur
verið spurt: Hvað hefur breyst?
27 Sjá Marc Morano, „New Study“.
28 Sjá Mark Priestley, Disability, bls. 38-39.
29 „Börnum með litningagalla útrýmt: Síðustu Downs börnin," DV, 15.-17.
febrúar 2008.