Skírnir - 01.09.2008, Side 218

492
ÞORVALDUR GYLFASON
SKÍRNIR
óreyndum mönnum, bæði innan bankanna og utan þeirra, en viðvörun-
unum var ekki sinnt. Nú þyrfti hann að gefa sig fram Landsbankamaður-
inn, sem varaði forustu Sjálfstæðisflokksins sérstaklega við Björgólfi
Guðmundssyni, væntanlegum kaupanda Landsbankans, í ljósi fyrri við-
skipta Björgólfs við bankann.
Landlœgt andvaraleysi
Við hljótum nú að spyrja: Hefði þeim bræðrum Bjarna og Pétri Benedikts-
sonum ekki verið nær að lýsa skoðunum sínum á bankamálunum á fjórða
áratugnum opinberlega frekar en að hvískra um þau í einkabréfum? Hefðu
þeir að minnsta kosti ekki átt að kveða upp úr um ástandið síðar, til dæmis
á miðjum aldri, úr því að þeir lögðu ekki í það kornungir menn á fjórða
áratugnum? Þeir voru að vísu báðir hrifnir burt langt fyrir aldur fram, svo
að við fáum trúlega aldrei að vita, hvort þeir hefðu kosið að taka sannleik-
ann um bankana með sér í gröfina eða ekki. Það kann að flækja málið, að
annar bræðranna gerðist hægri hönd og síðar eftirmaður Ólafs Thors í
Sjálfstæðisflokknum og ríkisstjórn, hinn varð tengdasonur Ólafs.
Enginn má skilja orð mín svo, að ég vilji draga þá bræður Pétur og
Bjarna til sérstakrar ábyrgðar á landlægu andvaraleysi í bankamálum og
fjármálum. Svo er alls ekki, enda vitna glefsurnar úr bréfum þeirra þvert
á móti um réttsýni þeirra langt umfram marga aðra menn, sem mikið létu
að sér kveða á íslandi um þeirra daga og æ síðan. Báðir gerðu landi og
þjóð mikið gagn, hvor á sínum vettvangi. Eg segi bara: þeir hefðu samt átt
að leysa frá skjóðunni eða skilja að minnsta kosti eftir sig einhver skýr
merki um það, að þeir hafi reynt að hreinsa til í bönkunum og samfélag-
inu. Þess sjást þó engin merki. Þeir gengu inn í björgin eins og margir
aðrir menn hafa gert og urðu samdauna stjórnmálastéttinni. Þeir lögðu
ásamt öðrum á borðið handa yngri mönnum, sem gengu á lagið og keyrðu
landið í kaf. Þögn þeirra gerði að segja má eftirmönnum þeirra og gervallri
stjórnmálastéttinni og blöðunum, einkum Morgunblaðinu, eina gamla
flokksmálgagninu, sem er enn á lífi, kleift að halda áfram að þræta fram í
rauðan dauðann fyrir fúann í innviðum bankanna, efnahagsmálanna og
ýmissa annarra þátta þjóðlífsins.
Fordœmi Færeyja
Árið 1995 birti ég fjórða ritgerðasafnið mitt, Síðustuforvöð. Þar er endur-
prentuð ritgerð mín um fjárhagshrun Færeyja frá árinu áður. Kveikjan að