Skírnir - 01.09.2008, Page 227
GREINAR UM BÆKUR
GUNNÞÓRUNN GUÐMUNDSDÓTTIR
Bókalíf: Um nýleg íslensk æviskrif
Hrafn Jökulsson: Þar sem vegurinn endar, Skuggi 2007.
Ingibjörg Haraldsdóttir: Veruleiki draumanna, Mál og menning 2007.
Pétur Gunnarsson: ÞÞ ífátœktarlandi, JPV 2007.
Sigurður Pálsson: Minnisbók, JPV 2007.
Vigdís Grímsdóttir: Bíbí. Sagan af Bíbí Ólafsdóttur, JPV 2007.
Það getur verið nokkuð þurrleg og staglkennd umrasða að festa sig í
flokkunum á bókmenntategundum. Skilgreiningar- og flokkunaræði getur
auðveldlega verið hemjandi, tefjandi og engum til gagns í ófullkomleika
sínum og þar með lítt spennandi greiningarleið — en ég get hér eiginlega
ekki orða bundist því að í samhengi við nýleg æviskrif íslenskra höfunda
geta þess konar flokkadrættir verið bæði umhugsunarverðir og upplýsandi.
Fyrir jólin 2007 komu út þó nokkrar bækur eftir íslenska rithöfunda
sem allar flokkast undir það sem nefnt er life-writing á ensku og ég hef
kallað æviskrif. Það sætir tíðindum að fjórir þessara rithöfunda, sem hafa
verið mikilvirkir og áhrifamiklir á sínum sviðum, í skáldsagna- og ljóða-
gerð, skuli reyna sig við form sem enginn þeirra hefur beinlínis fengist við
áður. Tvö þessara verka falla undir sjálfsævisöguleg skrif: Ingibjörg Har-
aldsdóttir skrifar nokkuð hefðbundna sjálfsævisögu í Veruleika draum-
anna: Endurminningar, þar sem hún segir frá æsku sinni í Reykjavík,
skólaárum í Moskvu og nokkrum árum í Havana. Sigurður Pálsson skoð-
ar afmarkaðra tímabil, eða ár sín í París, í Minnisbók, sem segir af mikilli
frásagnargleði af baráttu ungs manns við sjálfan sig og umheiminn.1 Tveir
höfundar sem helst hafa einbeitt sér að skáldsagnagerð sendu frá sér
ævisöguleg verk: Vigdís Grímsdóttir skrifar samvinnuverk um núlifandi
íslending sem átt hefur viðburðaríka ævi í Bíbí: Sagan um Bíbí Ólafsdótt-
ur og Pétur Gunnarsson spreytir sig á formi ævisögunnar í bókinni ÞÞ í
fáttektarlandi: Þroskasaga Þórbergs Þórðarsonar.
En hvaða leiðir fara þessir höfundar til að nálgast þessi bókmennta-
form? í því samhengi er einmitt tilvalið að velta sér svolítið upp úr áður-
1 Ég fjalla nánar um þessi tvö verk í ritdómi í Tímariti Máls og menningar 2008/4.
Skírnir, 182. ár (haust 2008)