Skírnir - 01.09.2008, Page 239
MYNDLISTARMAÐUR SKÍRNIS
Hlynur Hallsson og þátttökulist
„ Pólitík snýst um það sem er sýnilegt og hvað hœgt er að segja um það,
um hverjir geta séð hlutina og hafa hnefileikann til að tala um þá, um
eiginleika rýmis og möguleika tímans. “ 1
Atburðir síðustu vikna hafa enn á ný minnt okkur á hvað
stjórnmálaumræðan er háð skynjun okkar á mönnum og atburð-
um og þeirri mynd sem er dregin upp af ástandinu, jafnvel ímynd
heilla þjóða. Viðbrögð allra, ekki aðeins almennings og kjósenda,
heldur einnig stjórnmálamanna og fjármálamanna, byggjast ekki
síður á óljósum geðshræringum en skynsamri yfirvegun. Nýbak-
aður nóbelsverðlaunahafi í hagfræði, Paul Krugman, líkti hegðun
hlutabréfamarkaða við geðhvarfasjúkling sem sveiflaðist milli
alsælu og þunglyndis. Jafnvel þegar gefnar eru skynsamar
ástæður og rök fyrir viðbrögðum markaða eða vali kjósenda í
skoðanakönnunum er ljóst að tilfinningar ráða ferðinni sem er
svo brugðið í búning eftiráskýringa. Myndlistarmenn hafa löng-
um gert sér mat úr þeim ímyndum sem næra stjórnmálalífið, og
margir trúa því að nútímalistinni beri að blanda sér inn í hræring-
ar stjórnmála, enda séu mótun skynjunar og mótun ímynda við-
fangsefni listsköpunar. Aftur á móti var sambýli stjórnmála og
lista á 20. öld afar margslungið ástar-haturs samband. Listamenn
sveifluðust milli þess að telja það heilaga köllun sína að nota
listina í þágu æðri hugsjóna og þess að telja að eina framtíð listar-
innar fælist í því að einangra sig frá hinu pólitíska sviði með öllu.
Er ástæða til að skoða aftur þetta samband og möguleika þess á
21. öld, og spyrja sig hvaða hlutverki listin getur gegnt á hinu
pólitíska sviði án þess að lenda í öllum sömu gryfjum og mein-
lokum og hún lenti í á síðustu öld?
1 Jacques Ranciére, The Politics of Aesthetics, London, 2004. bls. 13
Skírnir, 182. ár (haust 2008)