Skírnir - 01.09.2008, Blaðsíða 244
518
GUNNAR J. ÁRNASON
SKÍRNIR
yrðingum, eins og hann endaði á að gera í Marfa. Á sýningu á
Akureyri, „Bæ, bæ Island“, fyrr á þessu ári, skrifaði hann neikvæð
slagorð um bæinn á vegginn en strikaði síðan yfir með rauðu og
skrifaði jákvæð slagorð. Á nýlegri sýningu í Dubrovnik í Króatíu
notaði hann gagnrýnin orð um bæjarstjórann sem hann hafði lesið
í blöðunum. Þá komust stjórnendur sýningarsalarins í uppnám,
því að salurinn var mjög háður bænum um fjárframlög, og þetta
endaði með því að Hlynur málaði yfir slagorðin og lét verkið
standa þannig, til merkis um það sem bæjarbúar töluðu um sín á
milli en mátti ekki segja í þessu tiltekna samhengi. Það er því ekki
markmið hjá Hlyni að kalla fram tiltekin viðbrögð, hvort sem þau
eru neikvæð eða jákvæð, og það var því ekki verkinu til fram-
dráttar að fá neikvæð viðbrögð sérstaklega. Hins vegar eru öll við-
brögð, þar með talin gagnrýnin, hluti af því sem verkinu var ætlað
að kalla fram. Og Hlynur er samkvæmur sjálfum sér að birta nei-
kvæða gagnrýni við hliðina á jákvæðri til að leggja áherslu á að það
eru tvær hliðar á hverju máli og að hann er ekki hafinn yfir gagn-
rýni sjálfur.
Þetta svarar að vísu ekki öllum spurningunum sem varpað var
fram, enda eru þetta sömu spurningar og öll pólitísk list hefur
staðið frammi fyrir á 20. öld: Hverju getur list fengið áorkað og
hvaða meðulum getur hún beitt? Og ef við ætlum að komast eitt-
hvað áleiðis með að svara þessum spurningum og skilja þá leið
sem Hlynur og margir aðrir listamenn samtímans hafa kosið að
fara þá þurfum við í fljótu bragði að rifja upp þá helstu kosti sem
listamenn hafa staðið frammi fyrir á öldinni sem leið.
Það sem flestum kemur í hug þegar talað er um pólitíska list
eru listaverk sem hafa að geyma einhvern boðskap, þar sem lista-
maðurinn notar sköpun sína til að koma á framfæri pólitískri sýn,
vekja fólk til umhugsunar, hafa áhrif á skoðanir þess, bregða ljósi
inn í myrka kima mannsálarinnar eða afhjúpa félagslegt misrétti
og kúgun. Fyrir daga nútímalistar var beinlínis gert ráð fyrir því
að listaverk hefðu að geyma einhvern boðskap eða skáldlegt inn-
tak, þeim var ætlað að gegna andlega göfgandi og siðmenntandi
hlutverki í samfélaginu. Franski 18. aldar listmálarinn Jacques Louis
David var meðal þeirra fyrstu sem beinlínis beitti penslinum sem