Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2021, Qupperneq 23

„Saman erum við ein stór rödd sem
óskar eftir áheyrn samfélagsins og
bættum lífsgæðum jaðarsettra
einstaklinga“
Frú Ragnheiður hefur vakið verðskuldaða athygli. Af hverju
telur þú að verkefnið sé jafn mikilvægt og raun ber vitni? „Ég
þakka það fyrst og fremst sjálfboðaliðum frú ragnheiðar. Á
bak við verkefnið, þrátt fyrir að ég og samstarfskona mín
förum fyrir því opinberlega, eru hundruð sjálf boðaliða sem
hafa hlotið þjálfun og tala fyrir málstaðnum á hverjum degi í
sínu umhverfi. Ég þakka það líka að verkefnið nýtur trausts
notenda og notendur tala fyrir mikilvægi þjónustunnar. Saman
erum við ein stór rödd sem óskar eftir áheyrn samfélagsins og
bættum lífsgæðum jaðarsettra einstaklinga út frá skaðaminnk-
andi nálgun og hugmyndafræði. Verkefnið hef ur notið mikils
stuðnings og ég tel það líka vera vegna nálgunar okkar. Við
nálgumst málstaðinn á mannúðlegan hátt út frá grunngildum
rauða krossins og tölum fyrir virðingu, að mæta einstakling -
um hér og nú og stuðla að reisn þeirra,“ segir Elísabet og bætir
strax við: „allt þetta er í takt við siðareglur hjúkrunarfræðinga
og þess vegna hafa hjúkrunarfræðingar yfirleitt verið meiri-
hluti sjálfboðaliða okkar í þau 12 ár sem við höfum verið starf-
andi. Verkefnið er miklu stærra en ég, mitt starf er ekki sjálf -
boðið lengur og ég tilheyri litlu broti af þeirri stóru sögu sem
er á bak við bílinn okkar og hugmyndafræði. En ég hef fengið
þann heiður og traust að miðla boð skapnum sem hjúkr unar -
fræðingur í starfi og met það mikils. Ég hef mjög mikla trú á
sérþekkingu og nálgun hjúkrunarfræðinga fyrir svona við -
kvæman málstað því við tölum út frá gagnreyndri þekkingu
en líka út frá heildrænni og mannúð legri nálgun út frá ein-
staklingnum.“
„Við höfum áhrif“
Hvernig er hefðbundinn dagur í vinnunni hjá þér og helstu verk-
efnin sem þú ert að sinna? „já, enginn dagur er eins. Ég byrja
alla daga á stöðufundi með samstarfskonu minni, henni haf -
rúnu Elísu, fer síðan yfir vakt gærkvöldsins út frá skráningum
og rapporti sjálfboðaliða sem stóðu vaktina kvöldið áður. Legg
línurnar fyrir daginn, svara tölvubréfum og held svo af stað út
í daginn. Er yfirleitt að sinna vettvangshjúkrun á daginn, koma
málum í farveg innan opinbera kerfisins, koma notendum
okkar á réttu staðina, ráðleggja þeim hvert þeir eigi að leita
með einstök vandamál. Það eru mikil samskipti við notendur
á hverjum degi og það gerir starfið svo áhugavert og lærdóms-
ríkt. Ég sit líklegast að meðaltali 2–3 fundi hvern dag og getur
það verið allt frá fundum innan rauða krossins yfir í fundi
með ráðuneytum eða styrktaraðilum, fundi með aðstand-
endum eða einstaklingum sem þekkja til hugmyndafræðinnar
og vilja hjálpa. Seinni part dagsins undirbúum við samstarfs-
félagi minn vakt kvöldsins, undirbúum bílinn sem keyrir um
götur höfuðborgarsvæðisins sex kvöld vikunnar, tökum svo á
móti sjálfboðaliðunum og erum svo á bakvakt fyrir sjálfboða -
liðana. Þeir hringja í okkur í lok vaktar og skila vaktinni til
okkar og svo hefst nýr vinnudagur daginn eftir. Daglegu
störfin mín og okkar allra í frú ragnheiði einkennast ávallt af
því að hugsa lausnamiðað, koma hlutum í farveg og fram-
kvæma. Við fáum ákveðið frelsi og svigrúm til þess hjá mann -
úðarsamtökum og sjáum fallega hluti, sama hversu litlir eða
stórir þeir eru, gerast á hverjum degi. Það er það sem ég tek
svo með mér heim í lok dagsins — að við höfum áhrif,“ segir
Elísabet.
Mikilvægt að aðgreina vímuefna-
vanda og vímuefnanotkun
Það hefur orðið mikil vitundarvakning um fíkniefnavandann.
Hvernig skilgreinir þú þennan vanda í dag? Mín upplifun á
vímuefnum á Íslandi er sú að við hræðumst þetta og það er
margt sem við skiljum ekki. Það er erfitt að bera okkur saman
við önnur lönd og við viljum oft líta öðruvísi á hlutina því við
erum Ísland, en þegar upp er staðið er fíkn nákvæmlega það,
fíkn. fíkn er aldrei eins hjá neinum tveimur. Við þurfum líka
að aðgreina vímuefnavanda og svo vímuefnanotkun. Við sjá -
um ekki bara jaðarsettasta hópinn hjá okkur heldur líka alls
konar fólk sem veit ekki hvert annað það getur snúið sér með
hugleiðingar sínar um vímuefni. Við sjáum líka aðstandendur
sem vita ekki hvert þeir geta snúið sér. En á heildina litið horfi
ég ávallt á þetta sem hjúkrunarfræðingur, ég sé ekki sjúkdóm,
ég sé einstakling, einstakling sem þarf annaðhvort hlustun,
ekki alltaf viðbrögð, en stundum viðbrögð, og þá er sérþekk-
ing mín og sjálfboðaliða okkar tiltæk til að styðja við bakið á
einstaklingnum til þess að hann haldi reisn áfram út í lífið,
sama hvað hefur gerst áður. Ég held við þurfum ekki að óttast
það að vera að missa tök á neinu, en ég óttast aðgerðaleysi og
þegar fólk vill ekki horfast í augu við stöðuna. Það sem ég óttast
líka eru dauðsföll sem hægt er að koma í veg fyrir, til dæmis
með sértækri nálgun heilbrigðiskerfis en hún er að vísu ekki
í aug sýn enn sem komið er. En það er hægt, fræðin eru til
staðar.“
berst fyrir málefnum heimilislausra og er ötul baráttukona jaðarsettra hópa
tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 97. árg. 2021 23
„En á heildina litið horfi ég ávallt á þetta sem
hjúkrunarfræðingur, ég sé ekki sjúkdóm, ég sé
einstakling, einstakling sem þarf annaðhvort
hlustun, ekki alltaf viðbrögð, en stundum við -
brögð, og þá er sérþekking mín og sjálfboðaliða
okkar tiltæk til að styðja við bakið á einstak-
lingnum til þess að hann haldi reisn áfram út í
lífið, sama hvað hefur gerst áður.“