Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2022, Qupperneq 78

Misjafnt er hvernig foreldrar ná að vinna úr erfiðum
tilfinningum í tengslum við gjörgæslulegu barna þeirra.
Tilgangur verkefnisins var að meta áhrif gjörgæslulegu barns
á andlega og líkamlega líðan foreldra á Íslandi.
Um var að ræða framskyggnt rannsóknarsnið þar sem metið var
álag og líðan foreldra sem áttu barn í legu á gjörgæsludeildum
Landspítala lengur en 48 klukkustundir á tímabilinu janúar 2017
til maí 2019. Spurningalistarnir voru SCL-90 (Symptom cheklist),
PSS:PICU (Parental stressor scale: Pediatric intensive care
unit), PCL-5 (The posttraumatic stress disorder checklist) ásamt
spurningalista um bakgrunn foreldra. Alvarleiki veikinda barns
var metið með PRISM (Pediatric Risk of Mortality).
Samtals tóku 29 (60,4%) foreldrar þátt í rannsókninni.
Niðurstöður leiddu í ljós að þunglyndi og líkamleg vanlíðan
(SCL-90) mældust hæst hjá foreldrum. Mæður voru marktækt
líklegri til að þróa með sér einkenni líkamlegs álags í
kjölfar gjörgæslulegu barns en ekki var munur á andlegum
einkennum milli kynjanna. Fjöldi barna og atvinnuþátttaka
foreldris hafði áhrif á líðan en síður menntun. Meðaltalsstig
áfallastreitueinkenna voru 22,93 stig (0-66 stig). Fjórðungur
(25%) mældist yfir greiningarviðmiði áfallastreituröskunnar
með PCL-5. Ekki reyndist marktæk fylgni eftir kyni. Þeir
foreldrar sem upplifa meiri andlega og/eða líkamlega
vanlíðan voru marktækt líklegri til að sýna einkenni áfalla-
streituröskunnar. Útlitseinkenni og hegðun barns ásamt
samskiptum við starfsfólk höfðu marktæk áhrif á líðan foreldra
og jafnframt heildarupplifun foreldra af álagi í legu barnsins.
Þá eru líkur á einkennum um vanlíðan og áfallastreituröskun
marktækt hærri eftir því sem veikindi barnsins eru metin
alvarlegri samkvæmt PRISM.
Niðurstöður sýna að foreldrar barna sem þurfa á
gjörgæsludvöl að halda upplifa almennt fleiri andleg og
líkamleg einkenni en samanburðarhópur landsúrtaks
foreldra. Vanlíðan þeirra er almenn en háð aðstæðum
þeirra, upplifun og að einhverju leyti bakgrunni.
Niðurstöðurnar gefa hjúkrunarfræðingum og öðrum
heilbrigðisstéttum skýrari hugmynd um þá þætti er
valda foreldrum auknu álagi, vanlíðan og áfallastreitu.
Tilgangur
ÚTDRÁTTUR
Aðferð
Niðurstöður
Lykilorð:
barnagjörgæsla (PICU), álag, áfallastreituröskun
(PTSD).
Ályktun
HAGNÝTING
RANNSÓKNARNIÐURSTAÐNA
„Hvers vegna ættir þú að lesa þessa grein?“
Nýjungar: Niðurstöðurnar sýna dreifingu
álagsþátta í upplifun foreldra af því að eiga barn
sem dvalið hefur á gjörgæsludeild fullorðinna.
Þetta eru fyrstu mælingar á umfangi álags á
íslenska foreldra á gjörgæsludeildum.
Hagnýting: Niðurstöðurnar gefa íslenskum
hjúkrunarfræðingum efni til að bera kennsl
á álag foreldra þeirra barna sem liggja á
gjörgæsludeildum.
Þekking: Þekking okkar frá þessari rannsókn
sýnir glöggt mikilvægi þess að vera vakandi
fyrir andlegri og líkamlegri líðan foreldra barna
á gjörgæsludeildum í ljósi mikils álags sem þau
verða fyrir.
Áhrif á störf hjúkrunarfræðinga:
Rannsóknin sýnir að brýnt sé að þróa
gagnreynda og skilvirka þjónustu fyrir foreldra
til að lágmarka það óumflýjanlega álag sem
þeir verða fyrir þegar barn þeirra er veikt og þarf
gjörgæslu .
Áhrif gjörgæslulegu barns
á líðan foreldra
Ritrýnd grein | Peer review