Heilbrigt líf - 01.12.1942, Qupperneq 34

sundur stóra bita og mola sundur bein, en duga ekki til
þess að tyggja.
Rándýrin þurfa þess heldur ekki með að tyggja kjötið.
Þau láta sér nægja að hluta það í viðráðanlega bita,
sem þau svo gleypa með húð og hári og beinamulningi
eftir því, sem verkast vill.
Maginn tekur við þessu öllu og gerir því full skil, því
að hann er vöðvastæltur, sýrumyndun er mikil og melt-
ingarsafar hans eru megnir. „Máltíðin“ tekur stuttan
tíma og meltingin er hraðvirk. Maginn tæmist fljótlega,
og garnirnar eru ekki langar.
Tennur grasbítanna eru mjög frábrugðnar rándýrs-
tönnunum, enda hafa þær ólíku hlutverki að gegna.
Framtennurnar mynda samfellda og jafna bitbrún (stund-
um vantar alveg framtennur í efra skolt). Vígtennur
eru engar eða greinast lítt frá framtönnunum. Jaxlar
beggja skolta eru sterklegir og mætast sem breiðir,
reglulega gáraðir fletir. Hreyfingar í kjálkaliðum eru
rúmar á ýmsa vegu og verka því jaxlarnir líkt og kvarn-
arsteinar. Grasið er slitið upp með framtönnunum, síð-
an er það tuggið rækilega, malað milli jaxlanna og bland-
að munnvatninu, svo að melting kolvetnanna, sem eru
aðalnæringarefnið í grasi, geti þegar hafizt. Munnvatns-
kirtlar grasbítanna eru og miklu stærri en í rándýrum
og gefa frá sér stöðugan munnvatnsstraum.
Grasbítunum mundi ganga illa að melta lítt tuggna
kjötbita, því að magasafinn er veikur og sýrulítill. En
þeir geta gert sér mat úr grasi og laufi trjánna, sem
hvorki rándýr né menn fá hagnýtt sér að ráði, þrátt
fyrir sterka magasafa. Ekki er það þó svo, að meltingar-
safar þeirra ráði við slíka fæðu óbreytta, heldur kemur
þar annað til skjalanna. Meginhluti kolvetnanna í grasi
er trékennt efni, er umlykur hverja frumu, og nefnist
,,cellulose“, mætti og kalla það trénu. Efnakljúfar
160
Heilbrigt líf