Úrval - 01.02.1955, Blaðsíða 5

SIÐGÆÐI ÁN TRÚAR
3
„ósýnilega máttarvald“ sé al-
máttugt og algott, að Kristur
hafi verið Guð, að hann hafi
risið upp frá dauðum, og að
maðurinn lifi eftir líkamsdauð-
ann. Þetta eru lágmarksákvæði
kristinnar trúar. Margt fleira er
fólgið í opinberum trúarsetning-
um kirkjunnar.
Ekki hefi ég ætlað mér að
rífa niður kristni þess fólks, sem
á sér einlæga og rótgróna trú
og er hún mikils virði, enda
er ég viss um, að ekkert af því,
sem ég segi hér hefur hin
minnstu áhrif á hina sanntrú-
uðu: Hinu vildi ég halda fram,
að í andrúmslofti, sem er í sí-
vaxandi mæli mótsnúið trúnni,
er það misskilningur að reyna
að halda henni að börnunum og
byggja á henni siðferðilegt upp-
eldi. Siðgæðisuppeldi barnanna
er alltof mikilvægt til þess, að
það verði reist á þeim grund-
veíli.
I öllum deilum um trúmál eru
menn fyrr eða síðar minntir á,
að „vísindin séu ekki allt“ og
að „rökfræðin sé ekki allt“.
Vissulega er það rétt. Mörg eru
þau athafnasvið manna, t. d.
myndlist, tónlist og ljóðagerð,
þar sem vísindi og rökfræði eiga
lítið erindi. En trúarbrögð eru
ekki í þeim sama flokki. Trúar-
brögð eru að því leytinu óskyld
myndlist, tónlist og ljóðagerð,
að þau eru kerfi trúarsetninga.
Og hvert það trúarkerfi, sem
vill að mark sé á sér tekið, verð-
ur að fullnægja almennum kröf-
um skynsemi: Kennisetningarn-
ar verða að vera innbyrðis sam-
stæðar, og þær mega ekki brjóta
í bág við staðreyndir. Ég hygg,
að kristinn rétttrúnaður full-
nægi ekki þessum skilyrðum.
Ég ætla aðeins að minnast á
eitt atriði, sem mér finnst skipta
mestu máli. Rétttrúuð kristin
guðfræði er í fullu ósamræmi við
það, sem vitað er um hið illa.
Fyrr á tímum var þetta ekki
eins áberandi, því að þá trúði
fólk því að Djöfullinn væri til.
Að minnsta kosti braut það ekki
í bág við staðreyndir að skoða
veröldina sem baráttuvöll milli
Guðs og Djöfulsins og sigurinn
Guðs megin. En nú hafa flestir
kristnir menn hætt að trúa á
tilvist Djöfulsins. Og skoðun
rétttrúaðra er, (og svo hefur
reyndar alltaf verið, þó að Djöf-
ullinn slyppi einhvern veginn
inn) að veröldinni sé stjórnað
af einu almáttugu og algóðu
máttarvaldi, og að allt, sem
verður, verði fyrir vilja þess.
Þetta setur skynsemina í ókleif-
an vanda. Hví skyldi þessi al-
máttuga og algóða vera hafa
skapað svo mikið böl? Ekkert
svar er að segja, að hið illa sé
aðeins tæki til að ná góðu marki.
I fyrsta lagi er engin ástæða til
að ætla, að það sé alltaf rétt.
Og í öðru lagi: Þó að það væri
rétt, væri það samt ekkert svar.
Því að vera, sem er í raun og
veru almáttug, þarf ekki að nota
ill tæki til að ná tilgangi sínum.
Það er heldur ekkert svar að