Heima er bezt - 01.04.2003, Blaðsíða 12

„I Dalakofa var dansað á eftir
það dásamleg skemmtun telst
og menn segja vangast mikið þar,
um mánudagsnætur helst. “
Þetta er eitt lítið dæmi úr sveitalífinu.
Öræfin heilla
Alltaf var nokkuð mikill ævintýraljómi yfir öræfunum ffam
af Eyjafirði. Þó ekki væru gerðar margar ferðir þangað þá
var þó farið í fjárleitir á hveiju hausti ásamt Skagfirðingum.
Á sínum tíma urðu málaferli út af þessu landi, það fór í dóm
fyrir Hæstarétt og var dæmt að vera almenningur. En síðan
hefur verið metin lögsaga að hún skiptist á þessu svæði milli
Skagfirðinga og Eyfirðinga.
Ég ætla ekki að fjalla um það efhi en þrátt fyrir öll mála-
ferli þá voru ævinlega vinafundir í gangnakofanum Grána
þegar Eyfirðingar og Skagfirðingar mættust, þeir létu ekkert
á sig fá þessi málaferli á þeim vettvangi.
Ymislegt kom í ljós og mörg voru þau málsskjöl sem
komu fram í þessu málaþrasi og hafa sögulegt gildi. Vona ég
að þeim sé til skila haldið í skjalasafni. Ætlast var til þess að
þau færu öll þangað og þetta er sögulegt rannsóknarefni fyr-
ir framtíðina.
Nokkur effirvænting var samfara því þegar fjallmenn
komu heim með fé, þá var alltaf fylgst með því hveijir áttu
fjallafé. Þekktustu fjallmenn í Eyjafirði voru Hjálmar í Vill-
ingadal, Gunnar Jónsson á Tjörnum og Jón Vigfusson á
Amarstöðum. Fleiri komu við sögu síðar og bættust í hóp-
inn og ég fór þama í ferðir og kynntist Skagfirðingum.
Einnig var farið þama með ferðamenn, við tókum að okk-
ur að flytja ffanskan vísindaleiðangur frá Sorbonne háskóla
fram að Laugafelli. Þá var Ferðafélag Akureyrar búið að
byggja þar sæluhús og þar dvöldu þeir í nokkrar vikur sum-
arið 1954.
Þá var óvenjugott vor og við fómm með klyfjar á einum 7
hestum en vomm alls með milli 10 og 20 hesta. Fimm
ffanska vísindamenn ætluðum við að láta fara ríðandi með
okkur. Einn Frakkinn var svo hræddur á hestinum að hann
varð alveg stjarfúr og kaus heldur að ganga alla leið. Við
vomm þrír sem fómm í þennan leiðangur og hann var nú
nokkuð strangur. Við lögðum af stað úr byggð klukkan 9 að
morgni 11. júní og bíll fylgdi okkur með farangurinn ffam
að brattlendinu. Áttum þá effir að setja upp klyfjarnar áður
en lagt var á brattann, Vatnahjallaveginn svokallaðan, um
Haffárdal. Klukkan var orðin 12 á miðnætti þegar við kom-
um suður fyrir Vatnahjalla og menn og skepnur orðin þreytt
svo að við sveigðum af leið, fómm niður að Grána til að ná
haglendi og hvíldum okkur þar nokkum tíma. Lögðum svo
af stað í blíðviðri, tókum síðasta áfangann í Laugafell og
náðum þangað á hádegi.
Með hvíldinni vomm við búnir að vera á annan sólarhring
á leiðinni. En heimferðin gekk greitt fyrir sig, við rákum
hestana, 14 eða 16 saman, og ætluðum að halda þeim aflan
við okkur. En það fór á annan veg, þeir tóku strikið og við
vomm ekki nema eina þijá tíma heim á dalbrúnir. Það gekk
Mynd tekin við lok heyskapar í Torfufelli 1948. Þar má
sjá þrjú skeið tækninnar við heyöflun á Islandi. Frá
vinstri: Maður með orf og Ijá, í miðju annar á hesta-
sláttuvél og til hœgri hinn þriðji á dráttarvél með við-
tengdri sláttuvél.
því greitt fyrir sig.
Þess má að lokum geta að um sumarið höfðu Frakkamir
jeppa, sem leigður var á Akureyri, til að vera tengiliður við
byggð um birgðaflutninga og með póst og fleira til þeirra.
Bjöm Þorkelsson, rafvirki á Akureyri, var í þessu með gaml-
an herjeppa og var mjög lipur í því starfi. Leiðangurinn
hafði birgðastöð í Torfúfelli og höfðum við því mikil sam-
skipti við þá og tjáskipti, sem gengu furðu vel.
Einnig var efnt til skemmtiferða suður á öræfi, ffam að
Laugafelli og var það mjög vinsælt. Tign fjallanna naut sín
vel í góðu skyggni. Á Vatnahjallavegi hagar svo til að farið
er vestanundir svokölluðum Kerlingarhnjúk og heitir þar
Beinavarða, þá opnast öræfageimurinn alveg eins tjaldi sé
svipt frá. Þá sést vítt til jökla, ffá Langjökli og allt austur um
Bárðarbungu. Þá varð eitt sinn einum að orði: „Og bara
kominn upp að Hofsjökli.“ Þangað er þó enn dijúgur spölur
en útsýnið virkaði þannig að Hofsjökull væri þama mjög
nærri.
Til þess að gera grein fyrir þessari Vatnahjallaleið þá var
það á dögum Bjama Thorarensens þegar hann var amtmað-
ur á Möðruvöllum, að hann lét varða og ryðja leiðina suður
um Vatnahjalla. Fyrsta varðan er á dalsbrún og heitir Sankti-
Pétur, stór og myndarleg varða. Síðan er varðað suður fyrir
Urðarvötn og heitir þar Drottning, einnig myndarleg varða.
Eitt sinn fékk Drottning eftirfarandi vísu:
Hátt við loft þinn heiður skín,
hjálpin villtra manna.
Aldrei dvínar dáðin þín
Drottning örœfanna.
(Höfúndur: Vigfús Jónsson, Vatnsenda.)
Smærri vörður á milli vísa veginn og sumstaðar sér vel
fyrir að rutt hefur verið gijóti og gerður götuslóði. Síðan lá
leiðin í stefnu á Miklafell í Hofsjökli og yfir Geldingsárdrag
nokkm austan við Grána, fram hjá Eystri-Pollum og um Ey-
firðingavað, sem er suðvestur af Pollunum. Þar er brot á
156 Heimaerbezt