Heima er bezt - 01.04.2003, Blaðsíða 19

Svo enn sé vísað til Vilhjálms Hjálmarssonar, er víst að
þau Ólafur Bergsson og Guðný Kristjánsdóttir fluttust oft
milli bæja og sveita á húsmennskuævi sinni. Komið gat
fyrir að þau dveldust á sínum bænum hvort. Og hvar voru
börnin? Þau eignuðust saman fimm börn. Elstur var Sig-
urður, sem drukknaði á Borgarfirði sumarið 1908, þá
Kristján (dó á fyrsta ári), þá Helga, lengi á Hafursá á
Völlum, þá Jón, verkamaður í Reykjavík og yngstur Ingi-
mann, sem hér er helst sagt frá. Hann var skírður Berg
Ingemann, en vildi ekki heyra það nafn, enda ekki svo
nefndur nema í opinberum plöggum, þar sem ofitúlkun
skriffinnskunnar réð ríkjum. Sú saga er uppi og mun sönn,
að Ingimann hafi neitað að taka við ellilaunum, sem stíluð
voru á þennan meinta „Berg lngemann“, og vildi ekki við
hann kannast eða hafa af honum fé!
Guðný Kristjánsdóttir lifði Ólaf eiginmann sinn og var
ekkja 40 ár. Hún andaðist á Norðfirði á 84. aldursári
snemma árs 1946. Margt var henni öndvert á ævinni eins
og greina má af því sem hér hefur verið sagt. Ekki hafði
hún tök á að hafa börn sín öll reglulega hjá sér við þær að-
stæður sem hún bjó við í hjúskap sínum og ekkjudómi.
Síður en svo. Þó mun Ingimann alltaf hafa fylgt móður
sinni, barn og fullorðinn. Við, gamlir Norðfirðingar, mun-
um Guðnýju vel, þar sem þau héldu heimili mæðginin um
áratuga skeið og farnaðist býsna vel, þótt ekki væri efnum
fyrir að fara. Guðnýju Kristjánsdóttur var ekki fisjað sam-
an. Hún var merkiskona og kunni fótum sínum forráð.
Hún sá við heiminum, hafi hún ekki boðið honum birg-
inn.
Ingimann Ólafsson
Ingimann Ólafsson fæddist 10. ágúst 1895, yngstur fimm
barna Ólafs og Guðnýjar. Sem fyrr er að vikið var
hann hið eina barnanna, sem alltaf fylgdi móð-
ur sinni. Ellefu ára gamall missti hann föður
sinn. En föðurminningin var honum án
efa mjög kær. Hann kynnti föður sinn
sem skáld og hélt heiðri hans á loft.
Ingimann var ljóðelskur og hagmælt-
ur. Gáfur og greind hans komu fram í
fleiru en því að kunna skilin milli
skáldskapar og leirburðar. Hann var
einnig góður skákmaður og vel máli
farinn.
Ingimann var sjálfmenntaður eins
og oft var um alþýðumenn, vel lesinn
um margt og margfróður. Varla mun
hann hafa notið annarrar formlegrar
uppfræðingar en takmarkaðrar barna-
fræðslu og þess sem krafist var til ferm-
ingar. Fermingarlærdómurinn dugði þó
skammt til að þess að gera hann kirkju-
rækinn eða elskan að prédikunum prest-
anna. Á Norðfirði kynnti hann sig bein-
línis sem andstæðing kirkjunnar og þrá-
aðist við að greiða sóknargjöld. í þeim
efnum var hann trúr kenningum Karls Marx, Lenins og
Stalíns. Vonir hans og væntingar um réttlátt þjóðfélag og
farsæld mannkyns voru tengdar kenningum lærifeðra
kommúnismans. Ingimann var á Norðfjarðarárunum, eins
og minnisstætt er, heill í pólitískum skoðunum sínum og
eftir því stéttvís verkalýðssinni. Hann var ætíð daglauna-
maður, sem hvergi var fastráðinn, maður sem átti sitt und-
ir árstíðabundnum verkefnum atvinnulífs staðarins og
annarri hendingu atvinnustarfsemi síns tíma. Auk þess að
vera landverkamaður sótti hann líka sjó á skektum og trill-
um. Hann var maður sem varla fór úr vinnugallanum.
Stéttvísi Ingimanns hlýtur raunar að vekja á honum aðdá-
un. Pólitískar skoðanir hans áttu sér góða og gilda skýr-
ingu. Þær varði hann fimlega, þegar í brýnu sló. Hann var
virkur félagsmaður í Verkalýðsfélagi Norðfjarðar og tók
síðar þátt í störfum Verkamannafélagsins Dagsbrúnar í
Reykjavík af miklum áhuga eftir að hann fluttist þangað.
Stéttvísi brást honum ekki. Heilindi hans leyfðu engan
undanslátt í því efni.
Eg hef lagt mig nokkuð eftir því að leita uppi kveðskap
eftir Ingimann, því að hann var að flestra sögn vel hag-
mæltur og skaut oft fram vísum af ýmsu tilefni. Eftirtekja
leitar minnar er á hinn bóginn heldur rýr. Núlifandi menn
hafa vísur efitir hann ekki á hraðbergi og fátt er að finna á
eftirlátnum blöðum hans eða annarra um kveðskap hans.
Hins vegar vænti ég þess að einhverjir lesendur Heima er
bezt geti bætt hér úr. Skora ég á þá, sem kunna vísur eða
kvæði eftir Ingimann Ólafsson, að koma þeim á framfæri.
Hins vegar geyma margir ýmsar minningar um Ingimann,
því að hann var minnisstæður maður fyrir margra hluta
sakir. Af honum ganga ýmsar sögur og frásagnir á Norð-
firði, því að þar lifði hann að mörgu leyti hið frís-
kasta skeið ævi sinnar, og er þó ekki sagt að
það hafi allt verið tómir hamingjudagar.
Síður en svo. Mér er næst að ætla að lífs-
hamingju hafi hann ekki kynnst fyrr en
eftir Norðfjarðarveruna, þegar hann
var sestur að í Reykjavík og eignaðist
þar fjölskyldu, sem hann lét sér annt
um og naut sjálfur elsku hennar og
i virðingar.
En nú skal vikið að nokkrum sög-
I um og sögnum af Ingimanni Ólafs-
syni og yfirleitt stuðst við frásagnir
gamalla Norðfirðinga.
Lúðvík Ingvarsson frá Ekru (f.
1912), móðurbróðir minn, var allvel
kunnur Ingimanni á unglingsárum sínum
eftir að Ingimann fluttist til Norðljarðar
á þriðja áratug aldarinnar. Segir Lúðvík
að hann hafi verið viðkynningargóður og
vel hafi farið á með þeim. Lúðvíki er
m.a. minnisstætt sláttulag Ingimanns,
hversu liðlega hann sló með orfi og ljá,
sem voru hin algengu heyvinnslutæki
Ingimann með móður sinni, Krist-
jönu Guðnýju Kristjánsdóttur og
Jóni Olafssyni bróður sínum.
Heima er bezt 163