Heima er bezt - 01.04.2003, Blaðsíða 32

frá bæ. Þeir Guðmundur og Gísli
voru hikandi þennan morgun um
hvort hleypa ætti fénu út. Allmikill
snjór var á jörð og veðurútlit ljótt.
Niðurstaðan varð sú að Guðmundur
léti féð út en væri kyrr í húsunum og
því fljótur til ef veður versnaði. Guð-
mundur gerði því svo, en er hann
hafði verið góða stund inni í húsun-
um og dundað við að raka krærnar,
skall allt í einu á ofsaveður. Guð-
mundur hljóp út en veðurofsinn
feykti honum um koll og rétt komst
hann inn í húsið aftur. Sá hann að
vonlaust var að eiga neitt við féð,
sem sjálfsagt hefur hrakið undan
veðrinu og þá frá húsunum því móti
veðri var að sækja fyrir það. Náði
Guðmundur við illan leik heim til sín
seint um daginn.
I veðri þessu missti Gísli þriðjung-
inn af fjárstofni sínum, sem hann
mátti síst við.
Fjárbúskapur Gísla var nú aðeins
svipur hjá sjón hjá því er hann byrj-
aði búskap. Hafði han átt í byrjun
fallega hjörð, sem margir öfunduðu
hann af. Sagði eldra fólk að þetta
væri eins og forlög, Gísli ætti ekki að
búa á Múla.
En það var fleira sem amaði að hjá
þeim Múlahjónum. Þau áttu tvær
dætur, Mekkínu, sem var eldri, og
Ingveldi. Þær voru mjög ólíkar. Ing-
veldur var talin mikið búkonuefni,
eins og það var kallað. Sívinnandi
fyrir heimilið. Mjólkaði ær á Stöðli
og ef smalann vantaði af ánum, hljóp
Ingveldur af stað að leita og þótti
ótrúlega fundvís á ærnar, sem vantað
höfðu. Var hún mikil stoð heimilisins
og vann alltaf kauplaust, nema sagt
var að hún ætti fáeinar ær, sem voru
ekki í kvíum. En hún þótt stirð í
skapi. Töldu flestir að hún tæki við
búskap á Múla af foreldrum sínum.
En margt fer öðruvísi en ætlað er.
Mekkín var öðruvísi skapi farin en
systir hennar. Hún var mjög glaðvær
en hafði engan áhuga á búskap. Vildi
mennta sig. Lærði dönsku og var hún
í miklu afhaldi hjá foreldrum sínum
„og alltaf í siglingum," sagöi fólkiö
í sveitinni. Að minnsta kosti fékk
hún að fara til Danmerkur undir því
yfirskini að læra eitthvað. Af lær-
dómi varð víst lítið en hver reikning-
urinn frá henni eftir annan, var send-
ur versluninni á Djúpavogi og Gísli
krafinn um að borga, sem hann
gerði.
Þau urðu örlög þessarar stúlku að
hún fórst af slysförum í Kaupmanna-
höfn. Gísla var sendur 1000 króna
reikningur, sem kosnaður vegna
Mekkínar. Það voru miklir peningar í
þá daga. Vegna allra óhappa með
fénaðinn og annan kosnað, veðsetti
Gísli jörðina sína og þar sem hann
gat ekki staðið í skilum við Örum og
Wulff verzlunina, tók verzlunin jörð-
ina til sín. Þótti Stefán verzlunar-
stjóri oft harður í horn að taka og
Gísli meinlaus.
Þegar Ingveldur frétti hvernig kom-
ið var, fór hún að heiman, til Seyðis-
fjarðar, og bjó þar eftir það. Gísli tók
allstóran part úr Múlanum á leigu í
nokkur ár. Sá búskapur var mjög erf-
iður þar eð jörðin var leigð oft fleirum
en einum í einu og þvældist hver fyrir
öðrum með skepnur sínar. Vörið 1894
keypti jörðina Jón Arnason. Kona
hans var Katrín Antoníusardóttir. Þau
bjuggu rausnarbúi á jörðinni og á eftir
þeim synir þeirra og afkomendur í
mörg ár.
Þegar Jón keypti jörðina fékk
Gísli að vera þar í húsmennsku með
fjölskyldu sína og var þar í þrjú ár en
flutti þá burt, hvort sem honum lík-
aði betur eða verr. Fluttu þau hjónin
austur að Sveinsstöðum í Hellisfirði,
segir Þorsteinn Kjarval í bók sinni
„Örlaganornin að mér réð“, en hann
var þá vinnumaður hjá Gísla og fór
með þeim austur. Gísli fór með
nokkrar kindur með sér austur og má
lesa um það í bók Þorsteins, hvernig
þeim kindum reiddi af í hríðargusu
þar.
Þessara mætu hjóna var sárt sakn-
að í sveitinni. Þau voru gestrisin og
vinsæl. Gísli andaðist 1912.
Þau Gísli og Guðríður voru svo
heppin að ala upp stúlku. Hún hét
Guðríður Guðmundsdóttir. Elskulegt
barn, sagði Kristín Jónsdóttir, sem
var í húsmennsku á Múla, ásamt
manni sínum Guðmundi Einarssyni.
Varð þeim Kristínu og Guðríði litlu
vel til vina. Vorið sem Guðríður
fluttist burt úr sveitinni með fóstur-
foreldrum sínum, fékk hún að
skreppa inn í Markúsarsel til að
kveðja vini sína, en þá bjuggu þau
þar Kristín og Guðmundur. Það var
Kristínu lengi minnisstætt er þessi
myndarlega og skemmtilega stúlka
kom í heimsókn ásamt annarri stúlku
og var þar nótt. Sungu þær allt
kvöldið fyrir heimilisfólkið. M. a.
sungu þær af mikilli upplifun gamla
húsganginn „Komdu og skoðaðu i
kistuna mína“. Sungu þær það aftur
og aftur ásamt fleiri lögum og var
mikið fjör í litlu baðstofunni í Mark-
úsarseli þetta fagra vorkvöld, sem
Kristínu fannst óglgeymanlegt.
Þær Guðríður sáust aldrei síðan en
Kristín frétti af þessari vinkonu sinni
öðru hvoru, og þær fréttir glöddu
hana. Guðríður bjó síðar með fjöl-
skyldu sinni góðu búi að Seldal í
Norðfjarðarsveit. Eitt af barnabörn-
um hennar er Hallgerður Gísladóttir
rithöfundur.
Elsta barn Sigurðar og Ingveldar á
Múla hét Kristín, talsvert eldri en
Gísli, og var alltaf kært með þeim.
Hún bjó nærri allan sinn búskap á
Flugustöðum í Alftafirði. Maður
hennar hét Björn Antoníusson. Kom-
inn út af hinni ljölmennu Antoníusa-
rætt úr Hamarsdal. Þau Kristín og
Björn eignuðust 8 börn og ólu upp
tvö fósturbörn.
Elsta dóttir Flugustaðahjóna hét
Þórunn. Hún giftist Ásmundi Jóns-
syni frá Hvannavöllum á Múladal og
bjuggu þau í sambýli við Kristínu og
Björn á Flugustöðum og eignuöust
11 börn. Það var því fjölmennt á
Flugustöðum. Húsakynni lítil og lé-
leg en hér sannaðist hið fornkveðna
að þröngt megi sáttir sitja. Var sam-
býlið svo gott að á orði var haft.
Þegar Kristín var orðin ekkja flutti
hún í Starmýri, þar sem bjó Jón son-
ur hennar, með Vilborgu konu sinni
og mörgum börnum þeirra. Síðar
bjuggu nokkur þeirra þar og áttu sæg
af börnum.
Kristín andaðist á Starmýri 1913.
Stuðst við frásagnir eldra f'ólks í
176 Heima er bezt