Heima er bezt - 01.04.2003, Blaðsíða 14

Magnús Gíslason, Frostastöðum:
Minningaleiftur
frá Ameríkudvöl
Alltaf átt heima í Djúpadal
Einn þeirra manna sem búsettur
var í Kanada um fjölda ára, lenti
þar í margvíslegum mannraunum
og ævintýrum en leitaði að lokum
heim til þess að eyða efri árum á
æskuslóðum, er frændi minn bless-
aður, hann Stebbi í Dal, svo ég
nefni hann blátt áfram eins og við,
frændur hans, vinir og kunningjar,
erum vanir að gera. Og enda þótt
hann sé síður en svo gefinn fyrir að
halda á lofti því, sem fyrir hann
kom á langri og viðburðaríkri dvöl
á landi Leifs heppna, þá tók hann
þeirri málaleitan minni Ijúfmann-
lega, að segja eitthvað frá henni -
svo sem hans var von og vísa.
Stebbi í Dal heitir annars fullu
nafni Stefán Eiríksson, á heima í
Djúpadal í Blönduhlíð og hefur
raunar aldrei átt annars staðar
heima, að því er hann segir. Fæddur
er hann í Djúpadal árið 1896, sonur
hjónanna þar, Eiríks Jónssonar og
Sigríðar Hannesdóttur.
- Og dvaldirðu í Djúpadal alla
stund þar til þú fórst til Ameríku?
- Já, svo má nú heita. Að vísu var ég tvo vetur í Al-
þýðuskólanum á Eiðum. Við urðum samferða þangað
Hannes J. Magnússon, nú skólastjóri á Akureyri, frændi
minn og nágranni, og ég.
Lagt upp í langa ferð
- Hvenær fórstu svo vestur?
- Það var árið 1925.
- Og hvemig stóð eiginlega á því að þér datt í hug að
leggja í þetta ferðalag?
- Ja, ég býst við að aðal ástæðan
hafi verið sú að mig langaði til
þess að sjá mig um í heiminum og
svo kannski að leita að ævintýrum
umfram það sem ég gat búist við
að rata í hér heima. Og þá var ekki
óeðlilegt að snúa stefninu til Am-
eríku, þar átti ég margt skyldfólk
og vil ég þar einkum nefna séra
Rögnvald Pétursson og þau systk-
ini. Ég vissi að þar mundi ég eiga
alla þá aðstoð vísa, sem í þeirra
valdi væri að veita, er vestur kæmi.
- Man ég það ekki rétt að ein-
hverjir Skagfirðingar yrðu þér
samferða vestur?
- Jú, við vorum íjórir, sem kom
saman um að leggja í þessa
Bjarmalandsfor. Félagar mínir
voru þeir Pétur Jónsson frá Þor-
leifsstöðum, Páll Jónsson frá Hús-
ey og Eyþór Þorgrímsson.
Af ferðinni vestur til Quebeck er
ekkert sérstakt að segja. Allir mátt-
um við heita mállausir þegar ensk-
an var annars vegar. Ég var að vísu
nokkurn veginn stautfær á bók og
var það Eiðadvölinni að þakka. En
þegar ég heyrði Enskinn tala þá
skildi ég það svona áiíka og fuglamál. En samferða okkur
var norskur karl, sem áður hafði verið í Ameríku og var
góður í enskunni. Við hann gátum við rabbað og svo
túlkaði hann fyrir okkur, eftir því sem á þurfti aó halda.
En við kviðum svo sem ekkert málleysinu. Ur því hlyti
að rakna með tíð og tíma. Og á þessum árum þóttumst
við nú færir í flestan sjó. Ég hafði ekki einu sinni sam-
band við skyldmenni mín vestra áður en ég fór. Vissi að
þau myndu greiða götu mína ef í hart færi og það var mér
nóg.
Fyrrí hluti
Á árunum frá 1874 og allt fram um
aldamót, flykktust Islendingar í stórum
hópum vestur um Atlantsála og til Am-
eríku, sem þá var mjög rómuð sem mik-
ið gósenland. Ekki veit ég hvort það
hefur nokkurn tíma verið kannað til
fullrar hlítar, hvað margir Islendingar
fluttust vestur. Héðan úr Skagafirði
fóru margir úr hverjum hreppi, nema
Fljótum. Mér er ekki kunnugt um að
þaðan hafi farið nema einn maður, sem
fyrir búi átti að ráða, og hann kom til
baka.
Með tuttugustu öldinni tóku mjög að
strjálast Ameríkuferðirnar, þótt áfram
slitnaði upp einn og einn maður, ým-
issa orsaka vegna.
Fæstir þessara útflytjenda áttu aftur-
kvæmt til gamla Fróns. Sjálfsagt hafa
sumir ekkert kært sig um að hafa vista-
skipti á ný. Aðrir hafa ekki átt þess
kost, þótt hugurinn væri löngum bund-
inn heimaslóðum.
158 Heima er bezt