Heima er bezt - 01.08.2008, Blaðsíða 14

„Dóri Dórason, Flesjabæ, Suður-Landeyjasýslu,
óskar eftir bréfaskiptum við pilt eða stúlku á
aldrinum 15-17 ára. Myndfylgifyrsta bréfi. “
Ekki er mér reyndar kunnugt um hversu mikinn árangur
allar þessar bréfavinaóskir báru, og þá hvort fólk yfirleitt
fékk einhver svör. Sjálfsagt hefur eitthvað verið um það, en
þó er nú samt eins og að fólk hafi haft miklu meira gaman af
því að óska eftir pennavinum en bara einfaldlega að skrifa
einhverjum þeirra sem voru þegar að óska eftir bréfaskiptum
i blaðinu. Mér fínnst einhvem veginn að allur þessi gífurlegi
fjöldi óska um bréfavini í hverju hefti, mánuð eftir mánuð
og ár eftir ár, bendi eindregið til þess að eiginlega hafi allir
verið að óska eftir pennavinum en fæstir að svara þeim
hinum sem sama vom að gera.
Nú er það þannig að margir af núverandi áskrifendum
blaðsins voru líka lesendur þess eða áskrifendur á þessum
árum og væri býsna gaman að fá línu frá einhverjum úr
þeim hópi um reynslu þeirra af þessum pennavinadálkum
Heima er bezt, hafi þeir hana.
Heima er bezt var keypt á mínu æskuheimili á sínum
tíma og var ég einn í hópi þeirra sem sendu inn ósk um
pennavini og var það líklega árið 1966. Ekki minnist ég þess
að óskin hafi borið árangur eða nokkrar bréfaskriftir hlotist
af. Pennavinkonu átti ég þó eftir að eignast í gegnum Heima
er bezt, sem til stofnaðist þannig að ég skrifaði til nafns og
heimilisfangs sem birtist í þessum ágæta dálki HEB. Það kom
nefnilega fyrir að þar birtust óskir frá fólki er bjó erlendis og
í þessu tilfelli var það stúlka í Færeyjum, sem var að óska
eftir pennavinum á íslandi. Ekki var skólagöngu minni það
langt komið á þessum tíma að ég væri farinn að skrifa bréf á
dönsku, sem sjálfsagt hefði verið nærtækast við pennavinkonu
í Færeyjum. En ég man að við leystum tungumálaþáttinn með
því að hún skrifaði einfaldlega á færeysku og ég á íslensku.
Man ég ekki betur en að það hafi bara gengið ágætlega og
bæði skilið bréf hins án vandkvæða, enda munur þessara
tungumála ekki það afgerandi að óskiljanlegt sé.
Og þó langt sé um liðið þá man ég enn þá stund þegar
pósturinn, eða réttara sagt mjólkurbíllinn, því á þessum árum
voru það mjólkurbílstjóramir sem önnuðust póstberastörfm um
sveitir landsins, kom með fyrsta bréfið frá þessari færeysku
pennavinkonu minni og í ljós kom þar með, að bréf mitt
hafði komist til skila í Færeyjum og því meira að segja verið
svarað. Það var spennandi andartak í heimi unglings þess
tíma, heimi án tölva, farsíma og meira að segja sjónvarps,
sem þá var enn ekki komið til sögunnar, þó stutt væri reyndar
orðið í það. Sjálfsagt hafa verið liðnar einar 5-6 vikur frá
því að ég sendi fyrsta bréfið og ég því að mestu hættur að
Framhald af blaðsíðu 292.
hugsa um möguleg skil á því en nokkuð langur tími leið
jafnan á milli bréfa á þessum árum.
Svona eru upplifanir og áherslur ólíkar á milli kynslóða,
svo sem eðlilegt er. Ég hygg að það hljóti að vera nánast
ómögulegt fyrir yngra fólk í dag að ímynda sér eða trúa
því, hvað það gat verið spennandi og skemmtilegt að fá, í
dag ekki merkari hlut en bréf, frá ijarlægum pennavini eða
-vinkonu og senda svar tilbaka.
Og ég man að það var viss taktík notuð í þessum bréfaskrifum,
því þeim þurfti náttúrlega að halda gangandi og gæta þess
með einhverjum hætti að umfjöllunarefnin þryti ekki og
bréfasambandið slitnaði af þeim sökum. Gjarnan var fjallað
um, a.m.k. í bréfum til annarra landa, hvað viðkomandi var að
fást við þá dagana, siði og venjur í landi hans, o.s.frv. Einnig
var þess gætt vandlega að skjóta inn fáeinum spurningum
til hins aðilans um eitthvað forvitnilegt, til þess að auðvelda
honum eða henni að byrja næsta bréf eða hafa efni í það.
Og marga fleiri pennavini erlendis átti ég eftir að eignast
eftirþetta, gjarnan í fjarlægum heimsálfum, svo sem Ástralíu,
Nýja-Sjálandi, Afríku og Ameríku, svo auðvitað af nálægari
slóðum, svo sem Noregi og Sviss.
Og alltaf var þetta jafn skemmtilegt og spennandi, aukþess
að vera ágætur skóli í slíkum skrifum og meðferð enskrar
tungu.
Hygg ég að þetta pennavinatímabil hafí staðið langt
framundir tvítugsaldurinn hjá mér, en þá tóku aðrir hlutir
og viðfangsefni við og þessi þáttur ijaraði út. Trúi ég að
því hafí líka almennt verið svo farið um það leyti, að tími
almennra bréfaskipta af þessu tagi hafí verið að renna sitt
skeið á enda, vegna nýrra þátta sem voru að koma inn í líf
fólks og fanga athygli þess og tíma, sem áður hafði gefist
í heim bréfanna.
Nú er sem sagt þessi þáttur og tími í lífi fólksins liðinn að
mínu mati, og það fyrir þó nokkru síðan. Og eins og með svo
margt annað í lífínu sem á sitt skeið en verður óhjákvæmilega
að vikja vegna þróunar samfélagsins og breytinga i því, þá
mun þessi þáttur í samskiptasögu fólks aldrei koma aftur
með þeim hætti og andrúmi sem honum fylgdi. Tíðarandinn
og tæknin sá og sér til þess.
En bréfín voru oft skemmtun og boðberar síns tíma,
persónuleg og gjaman spennandi verkefni. Það yljar manni
stundum um hjartarætumar að hugsa til stússins í kringum
þau og þann tíðaranda og hughrif sem þau áttu þátt í að
skapa.
302 Heima er bezt