Heima er bezt - 01.08.2008, Blaðsíða 63

sem nutu trausts og virðingar. Má ætla að Jóhannes hafi fljótt
fengið sig fullsaddan af starfmu, enda sagði hann sig frá því
að liðnum þremur ámm.
Jóhannes Wilhelm Hansen byggði hús sitt, sem áður er á
minnst, árið 1843.
Var hús hans að nokkm eða einhverju leyti byggt upp úr litlu
húsi sem stóð lítið eitt ofar í lóðinni. Hús Jóhannesar stóð til 1908
og var nefnt eftir eiganda sínum, Jóhannesarhús. Var þá húsið
Strandgata 19 byggt neðst í lóðinni, niður við brún götunnar. Það
bar að vísu í upphafi töluna 13 við Strandgötu, en húsnúmemm
við götuna var seinna breytt, sem ekki mæltist vel fyrir, og fékk
þá húsið númerið 19 og hefúr síðan haldið því. Húsið stendur
enn og er þrjár hæðir frá götu og var orðið fremur óhrjálegt á
að líta, en nú hefúr verið gerð á því nokkur bragarbót. Neðsta
hæðin, jarðhæðin, var tekin undir verslunarstarfsemi og byggð
úr steini, en hinar hæðimar úr timbri. Ef til vill hefúr hið nýja
hús í upphafi verið nefút Jóhannesarhús eftir fyrrum húsi, en
varla hefur það verið nema um skamma hríð - þótt stundum
lifi lengi í gömlum glæðum - því að Hafnarfjörður öðlaðist
kaupstaðarréttindi 1908, sama árið og húsið var byggt. Féllu
þá hin gömlu nöfn yfirleitt smám saman niður, en götunöfn
og númer komu í staðinn.
Arið 1921 var húsið stækkað um eina gluggaröð í átt að
Arahúsi, Strandgötu 21, og 1926 var byggt við húsió í átt til
austurs, kjallari og ein hæð. Enn í dag er form hússins hið
sama og eftir þessar breytingar. Það þótti í upphafi áberandi
stórt og vakti efúrtekt í kaupstaðnum, bæði meðal heimamanna
og aðkomufólks.
Húsið, Strandgata 19, skemmdist vemlega í bruna á
gamlaárskvöldi 1942. Eldinn tókst að slökkva, en húsið var
óíbúðarhæft eftir brunann. Þáverandi eigendur og íbúar hússins,
þeir bræðurnir, Jón og Jóhannes Einarssynir, ásamt Gísla
Sigurgeirssyni, létu þó ekki deigan síga og endurbyggðu það.
Lét bæjarstjóm gott heita þótt það stæði ekki samsíða götunni
eins og það raunar hafði gert ffá því gatan var formuð.
Jóhannes Wilhelm Hansen flutti búferlum suður að Stóra-
Hólmi í Leiru árið 1860 og stundaði þaðan sjóróðra og
fiskverkun. Hafði hann þar vinnumann og tvær vinnukonur
ásamt húsfólki og leigði öðmm húsið sitt í Hafnarfirði á meðan.
Þótt sjávarbúskapurinn syðra gengi vel stóð hann ekki lengi,
aðeins tvö ár, því að Jóhannes andaðist þar með skyndilegum
hætti árið 1862 vegna ígerðar í lifur, lifrarbólgu eða gulusóttar,
aðeins 47 ára að aldri. Ekkja hans, Kristín Jónsdóttir, fluttist þá
með syni sína í húsið þeirra í Hafúarfirði og lifði af sjávarafla
eða á sinni eigin eignarútgerð það sem eftir var ævi.
Börn þeirra Jóhannesar og Kristínar voru þessi:
a) Sigríður, f. 5. 9. 1840, -
hún var barn Jóhannesar fyrir hjónaband.
b) Tvíburarnir Einar og Jón, f. 2. 10 1845,
sá síöarnefndi dó á sama ári.
c) Jón annar, f. 29. 1. 1848.
d) Hcndrik, f. 9. 4. 1850
e) Pétur, f. 8. 2. 1855 - d. 24. 12. 1865
Sigríður var fædd 5. sept. árið 1840 á Hlöðum eða Hlöðunesi
á Vatnsleysuströnd. Móðir hennar var Helga Gísladóttir ffá
Lækjarkoti í Mosfellssveit, talinn fædd 1819, og því 21 árs er
dóttir hennar, Sigríður, kemur í heiminn. Ekki varð lfamhald á
samvistum þeirra Helgu og Jóhannesar, þótt bam hefðu eignast,
og mun Sigríður hafa verið í umsjá móður sinnar fyrstu árin, en
þegar Jóhannes kvæntist árið 1844, eins og áður er fram komið
og flutti í nýbyggt eigið hús með brúði sína, Kristínu, varð að
samkomulag milli þeirra Jóhannesar og Helgu að Sigríður litla
færi í fóstur til hans og Kristínar. Mun Helga þá hafa átt kost á
ráðskonustöðu hjá Sigurði Bjamasyni, sjómanni og húseiganda
í Melshúsi 3 í Reykjavík, og má líklegt telja að húsráðandinn
hafi ekki talið æskilegt að hún hefði bamið með sér í vistina.
Olst nú Sigríður upp í Jóhannesarhúsi frá fjórða árs aldrinum hjá
föður sínum og stjúpu og allt þar til hún, 19 ára gömul, ræður
sig til vistar hjá Kristjáni Jónssyni bónda og lóðs í Sviðholti
á Álftanesi. Árið eftir fluttu þau Jóhannes og Kristín búslóð
sína suður að Stóra-Hólmi í Leiru, þangað sem styttra var á
miðin, og þar stundaði Jóhannes áffam útgerð og fískverkun. í
Leirunni bjuggu þau í velgengni árin tvö sem hann átti ólifuð,
en þar andaðist hann, maður á besta aldri, eins og áður er sagt.
Þegar svo var komið málum tók Kristín þá ákvörðun að flytja
til Hafúarfjarðar með böm og búslóð og bjó þar síðan með
sonum sínum til æviloka.
Af Helgu, móður Sigríðar, er það að segja að hún flytur upp
í Borgarfjörð laust fyrir 1860 og ræður sig bústým hjá Áma
Jónssyni, ekkjumanni og rosknum bónda á Bekansstöðum í
Skilamannahreppi. Helga giftist bóndanum og átti með honum
eina dóttur árið 1863 sem skírð var Valgerður, en bamið andaðist
skömmu eftir fæðingu. Dvöl Helgu í Borgarfirðinum leiddi til þess
að Sigríður fer ffá Sviðholti árið 1862 og upp að Bekansstöðum
og er þar um sinn skráð vinnukona.
Nú er að segja ffá því að næsti bær við Bekansstaði er
Hvítanes. Þar bjuggu hjónin Ingibjörg Þorsteinsdóttir og Jón
Pétursson. Þau áttu Svein fyrir son og var hann jafnaldri Sigríðar,
f. 24. júlí 1840. Hófust nú brátt kynni með Sveini og Sigríði og
gengu þau í hjónaband 1863 og stofhuðu samtímis til búskapar
að Hvítanesi. Árið eftir, 4. apríl 1864, eignuðust þau son sem
skírður var alnafni móðurföður síns, Jóhannes Wilhelm Hansen.
Með nafngiftinni má ætla að Sigríður hafi viljað undirstrika
virðingu sína fyrir föður sínum sem þá var látinn.
Árið 1865, hinn 19. apríl, fæðist þeim Sveini dóttir sem
skírð var María, en henni var ekki ætlað langra lífdaga og
andaðist sama ár. Næsta ár, hinn 1. júní 1866, fæðist þeim
annað stúlkubam sem einnig var skírt María. Hún komst til
fullorðinsára og varð húsmóðir á Álftanesi, eins og fram kemur
hér síðar.
Sveinn hafði eignast son fyrir hjónaband og var hann á
framfæri þeirra Sigríðar meðan á búskapnum stóð í Hvítanesi,
en hann kemur hér ekki við sögu.
Þeim Sveini og Sigríði virðist í byrjun hafa vegnað vel við
búskapinn. Á ámnum 1865 - 1866 er Helga móðir hennar og
Ámi húsfólk hjá þeim í Hvítanesi. Varð þeim þó eigi auðið
langra samvista, hvað sem því hefur valdið, því að í ljós kemur,
þegar Sigríður fæðir sveinbam á prestsetrinu Görðum 10. júní
1867, að búskap þeirra í Hvítanesi haföi lokið á þeim sömu
vordögum. Sveinn er þá farinn til Reykjavíkur og sagður þar
Heima er bezt 351