Heima er bezt - 01.08.2008, Blaðsíða 72

Hertogahjónin af Windsor
láta fara vel um sig á
frönsku sveitasetri sínu,
Moulin de la Tuilerie.
Myndin var tekin 1967.
sínum, Charles Bedaux,1 fyrirþessum leynilegu
gögnum. Frá honum rötuðu skýrslur konungs-
bróðurins rakleitt til Berlínar. Þessi vitneskja
greiddi Þjóðverjum leið til leiftursóknar inn í
Frakkland og er talin hafa stuðlað að því að
breski herinn hrökklaðist frá meginlandi Evrópu
um Dunkirk. Breska leyniþjónustan komst brátt
að sambandi Játvarðar og Bedaux, og eftir þaó
voru „undirhershöfðingjanum“ ekki falin fleiri
trúnaðarstörf.
Allan Qórða áratuginn hafði Játvarður, fyrst
sem prins af Wales, síðar sem konungur og loks
hertogi af Windsor, unnið leynt og ljóst að því
að styrkja tengsl Breta og Þjóðverja. Flann fann
til samkenndar með þýska aðlinum, sem hann
var kominn af, auk þess sem hann leit á fasista
á Ítalíu og nasista í Þýskalandi sem brjóstvöm
gegn ásókn kommúnismans úr austri.
Sem fyrr segir vom margir valdamenn í
Bretlandi sömu skoðunar framan af, en það
breyttist með yfirgangi Hitlers í
Evrópu, þegar hann lagði undir
Þýskaland Austum'ki, tékknesku
Súdetahéruðin og loks alla
Tékkóslóvakíu.
Eftir að Frakkar gáfust
upp fyrir Þjóöverjum fluttust
Windsorhjónin í maí 1940 suður
á frönsku Rivieruna, hlutlaust
svæði undir stjórn frá Vichy, en
forðuðu sér síðan í júní til Spánar
og settust að í Madrid. Þar stóðu
hjónin aðeins við um viku og
fluttust síðan til Lissabon.
Eins og í höfuðborgum Þótt konungsfjölskyldan hefði roj'tð öll tengsl
fleiri hlutlausra ríkja höfðu við hertogahjónin, heimsóttu Elísabet
leyniþjónustur stríðsþjóðanna drottning, Filippus hertogi og Karl sonur
þar mikil umsvif, og ýmsir þeirra Játvarð á banabeði. Þau standa hér
sendimenn Þriðja ríkisins sóttu ásamt hertogynjunni af Windsor útifyrir
fyrrverandi Bretakonung heim heimili Windsorhjónanna í París hinn 18. maí
og reyndu að fá hann til að beita 1972. Játvarður lést tíu dögum síðar.
sér fyrir friðarsamningum milli
ríkja þeirra, svo Hitler gæti snúið sér að Sovétríkjunum.
Þjóðverjar virðast ekki hafa áttaö sig á því að stjóm Churchills
hafði rofið öll tengsl við Játvarð og hann var með öllu valda-
og áhrifalaus. Hitler hugðist - eltir að hann hefði knúið Breta
til friðarsamninga - svipta Georg sjötta völdum og skipa
Játvarð að nýju konung Bretaveldis.
Þegar Bretum barst njósn af þessum áformum Foringjans,
I Charles E. Bedaux var bandariskur auðmaður af frönskum ættum. Hann
var óprúttinn ævintýramaður og njósnaði i Bandarikjunum fyrir Þjóðverja í
fyrri heimsstyrjöld. Hann átti sveitasetur skammt frá París og þau Wallis og
Játvarður héldu brúðkaup sitt þar í boði hans, í scinna stríði mun Bcdaux
hafa sclt báðum aðilum upplýsingar. Bandariska herlögreglan handtók
hann i Afriku og scndi til Bandarikjanna. þar scm rctta átti yfir honum fyrir
landráð. Áður en til þess kom stytti Bcdaux sér aldur i fangclsi 1944.
fannst þeim tryggast að losna við fýrrverandi
konung sinn frá Evrópu. Hann var skipaður
landstjóri breskrar nýlendu á Bahamaeyjum
á Karíbahafi. Þangað voru hjónin flutt
hálfnauðug á bresku herskipi í ágúst 1940.
Hann undi að sögn illa þessari útlegð en
hlaut hrós fyrir vinnu að bættum kjömm
fátækra íbúa eyjanna, og það þótt þeir væru
flestir „litaðir undirmálsmenn“.
Arió 1941 sóttu hjónin Florida heim, enda
stutt að fara frá Bahama. Þá fól Roosevelt
forseti alríkislögreglu Bandaríkjanna, FBI,
að hafa sérstakar gætur á þegni þeirra og
eiginmanni hennar.
Eftir stríðið lluttust þau Wallis og Játvarður
aftur til Frakklands og bjuggu þar til æviloka.
Játvarður lést af lungnakrabbameini af
völdum reykinga 1972, 78 ára, en Wallis
andaðist á 92. aldursári 1986, farin að heilsu
og að mestu úr tengslum við umheiminn. Að
henni látinni voru skartgripir hennar seldir
á uppboði og andvirðið, rúmlega 55 milljón
bandaríkjadalir, afhent Pasteurstofnuninni
til rannsókna og meðferðar á alnæmi.
Eftirmáli og útúrdúr
Georg sjötti og fjölskylda hans áunnu
sér óskipta aðdáun og hollustu þjóðar
sinnar í síöari heimsstyrjöld. Tengdasonur
konungs, Filippus prins, sem gekk að eiga
Elísabetu síðar drottningu árið 1947 og
hlaut þá nafnbótina hertogi af Edinborg,
hefur stundum þótt tala ósæmilega um
kynþáttamál, ekki síst í opinberum
heimsóknum erlendis. Hertoginn, sem
fæddist 1921 á grísku eynni Korfú, var
sonur Andrésar prins af Grikklandi og
Danmörku. Þegar Filippus er á öðru aldursári
steyptu Grikkir Georgi fyrsta konungi, afa
hans, af stóli og fjölskyldan fór í útlegð.
Filippus sótti menntun meðal annars í þýskan
framhaldsskóla sem rekinn var af SS og
Hitlersæskunni og þykir síðan bera dám af uppeldinu þar.
Sem dæmi um miður hugnanlegar skoðanir hertogans er
oft vitnað í formála hans að riti um dýr 1988, þar sem hann
skrifar að ef hann ætti eftir aö endurfæðast kysi hann að verða
banvæn veira sem héldi óþörfum mannfjölda í skefjum. í
opinberri heimsókn til Papúa Nýju-Gíneu sagði hann við
enskan stúdent: ,Jæja, þeir eru þá ekki enn búnir að éta þig!“
Kunna svona ummæli að vera skýring á því hversu heiftarlega
enskur almenningur brást við bernskubrekum Harrys prins,
sonarsonar þeirra Elísabetar, þegar hann klæddist búningi
hennanns úr Afríkuher Rommcls á grímuballi.
360 Heima er bezt