Heima er bezt - 01.08.2008, Side 16

Skútugil
^1969
Vatndals-
■'Q W
Jindfjalla
$Jjökálljf
Þríhyrningur
Hvolsvöllur
Markar-
* 5lót
1973
Þórólfsá
1952f
Hlíðarendakot
1955,
Bleiksá
1969
Þórólfsfell
Þórsmörk
Markarfljót
Búðarhamar
J1970
Stóri-Dímon
1962*,
Smjörgil
1970
Hvannár-
v*
Merkurker
1959
Mýrdals
Stakk-
Eyjafjallajökull
Hamragarðar
Seljalandsá
-v1945
Miðskálagil
1965 Tungu-
/ /T j gil
1950'^ j
‘Js'' Steinaj
fjall 1
Laugará
L1940
Hvamms-
núpur
Jökulsárgil
1965'
'Kaldaklifsgil
1885
Skóga-
foss Kv!
» _1950 V
->5' • *
1860* Skógar
Drangshlíðarfjall
, 'Xí
1930'
Raufarfell
Holts-
núpur
Fýlsvarp
Fýlsvörp sem kortlögð voru í Rangárvallasýslu sumarið 1980. Artöl sýna hvenærjýll tók jýrst að verpa á viðkomandi
svæði aðþví er best er vitað. Anette Th. Meier teiknaði kortið.
fæddist ég árið 1952 og ólst þar upp til 13 ára aldurs. Ég var
því aftur kominn á æskuslóðimar eftir að hafa menntað mig
í lífifræði við Háskóla íslands og vistfræði við Háskólann
í Aberdeen í Skotlandi. Áhugi minn á náttúrufræði var
því mikill og langaði mig til að sinna rannsóknum með
kennslunni á Hvolsvelli. Eitt af því sem ég kynntist í námi
mínu í Skotlandi vom merkar rannsóknir á íylum á eyjunni
Eynhallow á Orkneyjum undan norðurströnd Skotlands.
Sumarið 1979 fór prófessor George M. Dunnet fúglafræðingur
þangað með okkur nemendur sína í námsferð. Þar hafði
hann hafið rannsóknir á fýlum upp úr 1950 er hann var í
ungur háskólanemi. Fuglar voru merktir og fylgst með þeim
ár eftir ár á varpstöðvum í eynni. I ljós kom að fuglamir
vom mjög átthagatryggir og verptu í sömu bælin svo áram
skipti. George hafði gaman að því að sýna okkur fýl einn
sem sat í sama bæli og hann hafði gert þegar rannsóknimar
hófust um 25 áram áður. „Engin ellimerki er að sjá á fýlnum
en sjálfur er ég orðinn sköllóttur, gamall og grár,“ sagði
George og hló. Rannsóknir á fýlnum á Eynhallow standa
enn þann dag í dag og hafa afhjúpað margan leyndardóm um
fuglinn, sem vikið var að hér að ofan. Fýlarannsóknirnar á
Eynhallow eru mjög þekktar og munu þær halda nafni hins
merka fuglafræðings á lofti um langa framtíð.
Fýlaverkefni fæðist
Kynni mín af rannsóknum á fýlnum á Orkneyjum vöktu
hjá mér mikinn áhuga. Þegar ég var sestur að í Rangárþingi
haustið 1979 hélt ég áfram að hugsa um fýlinn og útbreiðslu
hans þar um slóðir, sem stöðugt var að aukast svo undrun
vakti. Taldi ég að áhugavert væri að rannsaka útbreiðslu
fýlsins í sýslunni og skrá sögu hans þar. Leitaði ég því til
Ævars Petersen, fuglafræðings á Náttúrafræðistofnun íslands
og ræddi hugmyndir mínar við hann. Ævar tók mér vel
en hann hafði lengi fengist við rannsóknir á sjófuglum og
skráningu á byggðum þeirra. Það varð úr að sótt var um styrk
til Vísindasjóðs til verkefnisins. Undir vor lá fyrir að hann
yrði veittur og að hægt yrði að ráðast í verkefnið. Þá leitaði
ég einnig til Sýslusjóðs Rangárvallasýslu, sein veitti mér
styrk til að ráða ungling til aðstoðar við verkið. Svo vel vildi
til að á Hvolsvelli var mjög frískur piltur, Elías Sveinsson,
304 Heima er bezt