Heima er bezt - 01.08.2008, Blaðsíða 74

Sittu hátt við hörpuslátt,
hljóðin átt þú, vaktu -
sólskin dátt og sunnanátt,
seint til hátta gakktu.
Þegar Stephan sigldi meðfram strönd Skotlands, fann hann
mun á fjöllum Skotlands og íslands. Fjöllin í Skotlandi
eru skógi klædd til efstu brúna. Vísa Stephans skýrir þetta
glögglega. Vísan er ort 1873:
Sól á strendur Skota skín,
skógar um byggð sig hringa -
þó er fórnað fríðri sýn:
fjöllum Islendinga.
Um atkvæðaveiðar og kosningakjaftæði orti Stephan
minnilega:
Hann lofaði fögru, sem enginn gat efnt,
þá atkvæði var hann að sníkja,
en slympinn er þjóðviljinn, slysið er hent,
hann slapp ekki á þing til að svíkja,
En láðu ei forlög, sem fella hvern mann,
hann fékkst við sinn andstæðing rama,
sem bœði var lagnari og lygnari en hann
og lofaði alveg því sama.
Skemmtilega er orðuð vísan um heimsókn í fyrrverandi
sveit í Dakota.
Víst er gott að vera hjá
vinasveit og grönnum
og kunna réttar áttir á
allri byggð og mönnum.
Föðurland Stefáns gaf honum og landnemum, er vestur
fóru, góðar erfðir:
Móðir vor átti, ör í lund,
eign fyrir börn sín varla,
en hún gaf þér í heimanmund
hörpuna sína alla.
Stephan fann á sér veður, eins og títt var um bændur
fyrr á tíð:
Leggur um geð frá logni og sœ,
Ijóð og gleðibragi.
Strengir kveða í mér œ
undir veðurlagi.
Við leiði systursonar síns, Stephans Kristinssonar, og
Gests, sonar síns:
Veri þið sælir dag eftir dag,
duftinu háðir.
Fallnir í gröfina í fóstbræðralag,
frœndurnir báðir.
Undir ævilokin orti Stephan meðal annars þetta:
Ahyggjur ég af því hef
að það svona gengur,
að ég get ekki borgað bréf
bœrilega lengur.
Höndin er lin
að hagleik og þreki.
„Kallast ei kyn,
þó keraldið leki“.
Að mér sverfur ellilúinn
og allur sollur.
Eg er orðinn fótafúinn
feyskjukollur.
Ungmennafélögin buðu Stephan heim til íslands árið 1917.
Þá orti hann nokkuð og birti í riti, sem nefnist „Heimleiðis“.
Við heimför til Kanada orti Stephan þetta erindi, sem er
hið síðasta í þessum þætti frá hans hendi. „Við vegaskipti“
nefnir hann þetta erindi:
Þó við skiljum þetta ár,
þar er við að kœtast:
I framtíð allar okkar þrár
einhvern tíma rætast.
Ég hefi valið nokkur erindi eftir Klettafjallaskáldið Gjörið
þið svo vel.
Dægurljóð
Lesendur góðir, ég ætla að hafa dægurljóðaþáttinn dálítið
öðruvísi en oft áður. Ég ætla að helga hann æskusveit minni,
sem er Laxárdalur í Austur-Húnavatnssýslu. Dalur þessi er
að mestu auður af mannfólki nú orðið.
Aðeins á einum bæ, fremst í dalnum, í Gautsdal, býr maður
einn, við aldur, og heitir Jón Haraldsson. Hann er kunnur
öllum landslýð úr sjónvarpi og blöðum.
Nú er sem sagt mannlíf að mestu horfið úr þessum ágæta
dal, en sagan er ekki undir lok liðin, sem betur fer. Þama
gerðist mikil saga á liðnum öldum. En breyttir þjóðfélagshættir
ollu því, að fólkið flutti til þorpa og kaupstaða.
Þegar ég man fyrst eftir mér á Dalnum, var næstum hvert
kot byggt. Bílar sáust ekki, en hestakerrur vom komnar í
notkun. Annars var mikið flutt á klökkum enn, er ég man
fyrst eftir mér, á fjórða áratug liðinnar aldar.
362 Heima er bezt