Læknaneminn - 01.04.1969, Blaðsíða 45

LÆKNANEMINN
Jf5
tækja, sem hingað til hafa verið húðina sjálfa, en hin orkumeiri notuð, þ. e. hinna venjulegu geislun fyrir þau svæði líkamans, röntgentækja. sem dýpra liggja. Nú er það eitt Tæki þau; sem nú eru mest not- einkenni þessarar röntgengeisl- uð til geislalækninga: unar, að hún er í hámarki, þar
TæTá Geislun Orka (algengust)
Röntgentæki (konventionell) Röntgengeislun (frá röntgenlömpum) 10—250KeV
Kóbalttæki Gammageislun (frá geislavirku Co-60) 1300KeV = 1.3MeV
Cesíumtæki Gammageislun (frá geislavirku Cs-137) 600KeV
Betatrón Betageislun Röngtengeislun 13—30MeV
Línuhraðarar Synchrotrónar Van der Graaf tæki Röntgengeislun 2—8MeV
Resonans spennubreytar
I venjulegum röntgentækjum er
geislunin framleidd í röntgen-
lömpum. Röntgenlampar eru loft-
tæmd glerhylki með tveimur pól-
um, katóðu og anóðu. Katóðan,
sem er úr wolfram, er glóðhituð,
sem losar um rafeindir málmsins.
Síðan er sett há jákvæð spenna á
anóðuna, en hún dregur þá til sín
rafeindirnar. Hraði og þar með
orka rafeindanna, þegar þær skella
á anóðunni, fer algerlega eftir há-
spennunni milli anóðu og katóðu.
Þegar rafeindirnar skella á anóð-
unni, en hún er jafnan úr wol-
fram, stöðvast þær. Við það að
stöðvast gefa þær frá sér hreyfi-
orku sína, en hún breytist í hita
u. þ. b. 99% og röntgengeislun
u. þ. b. 1%. Háspennan fyrir
röntgenlampana er fengin úr
spennubreytum, og í röntgentækj-
um er unnt að fá geislun á orku-
sviðinu 10—300 keV. Lágorku-
geislun er notuð til þess að geisla
.Röntgengeislar^/
Anóða \ / Þráður glóðhitaður
með rafstraun
StrauMaaelir
Mynd 2.
Köntgenlampi.
sem hún snertir húðina og minnk-
ar svo úr því. Hve hratt hún
minnkar fer eftir orkunni. 10
keV geislun gleypist t. d. alger-
lega í yztu lögum húðar. 1 10 cm
dýpt í líkamanum er 250 keV
geislun komin niður í u. þ. b. 25%
af því, sem hún er við yfirborð