Læknaneminn - 01.04.1969, Blaðsíða 8

8
LÆKNANEMINN
Konfrontation
séu sér til húðar gengin, virðast
þó aðrar spár furðu glöggar og
enn í fullu gildi, ekki sízt þær,
sem varða ofurvald auðmagnsins,
uppstöflun þess og arðrán í þró-
unarlöndum þriðja heimsins, og
stækkandi bil milli ríkra þjóða og
fátækra. Nýmarxistar álíta sem
fyrr kreppur og styrjaldir vera
beina (og oft meðvitaða) afleið-
ingu vafsturs auðvalds með
fjármagnið, hráefna- og markaðs-
baráttu, eyðingu þess o. s. frv.
Þeir telja öll hagfræðileg fiff vera
varnagla gegn því, að útaf flæði.
Það er unnt að halda Hollandi
þurru með flóðgörðum, en það af-
sannar ekki, að landið liggi lægra
en sjórinn.
Sigmund Freud. Stúdentar hafa
notað sumar kenningar hans og
raunar fleiri sálkönnuða (Jungs)
til að skýra innbyrðis hreyfiþætti
í þjóðfélaginu.
Jean-Paul Sartre. Existential-
isminn hefur áreiðanlega haft
mikil áhrif á gagnrýnisviðhorf
stúdenta til félags- og stjórnmála.
Sartre er enn virkur þátttakandi í
flestum umræðum, gamall Nestor,
líka „einfaldur sakleysingi11 (Mbl.)
fyrir að hafa staðið fyrir Viet-
namdómstólnum.
Claude Levi-Strauss, núlifandi
franskur mannfræðingur. í strúkt-
úralisma sínum heldur hann fram,
að líkamlegur þroski mannsins
hafi geystst framúr þeim andlega,
vestræn menning standi ekki hóti
framar að andlegum verðmætum
en menning villimannaþjóðflokka
í S.-Ameríku. Bæði þjóðfélags-
kerfi hafi sömu andlæg viðmið,
sem grundvallist á djúpstæðum,
eðlislægum lögmálum (strúktúr)
hugsunarinnar. „Framfarir“ vest-
rænna þjóðfélaga séu aðeins form-
breytingar, slípun hins ytra borðs,
hugarleikfimi, sem hafi lítið riðl-
að frumkjarna þroska mannsins
sem félagsveru. Levi-Strauss varp-
ar því í vissum skilningi rýrð á þá
sjálfumglöðu fullvissu mannsins,
að nútímaþjóðfélög séu hápunktur
þróunar mannlegs félagsþroska,
rétt einsog Darwin eyddi trúnni á
sköpunarsögu Mósesar.
Herbert Marcuse, prófessor í fé-
lagsfræði í Kaliforníu. Hefur rit-
að um hið svínbeygjandi afl flók-
ins kerfis innbyrðisáhrifavalda
(„infrastrúktúr") í vestrænum
iðnaðarþjóðfélögum, sem skapa
hinn „einvíða11 einstakling; um
geysilegan mátt fjölmiðlunartækj-
anna ográðskun („manipulation")
hinna fáu raunverulega ráðandi
með fjöldann í krafti þeirra; um
„hið makindalega, árekstralausa
og skynsemiklædda ófrelsi lýð-