Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 60

Kjartan Örvar
(dysmotility).
Við rannsóknir á
sjúklingi sem er
grunaður um seink-
aða magatæmingu er
auðvitað mikilvægast
að útiloka vefrænar
ástæður eins og sár
eða æxli. Þegar því er
lokið þarf að íhuga
starfræna truflun og
kemur þá helst til
greina að nota annað
hvort ísótóparannsókn eða C13 oktanoic sýru öndun-
arpróf. C13 oktanoicsýrupróf er áhættulaus og góð
rannsókn og ætti að vera íyrsta rannsókn til að meta
tæmingarhraða magans. Ef það kemur fram verulega
seinkaður tæmingarhraði er rétt að íhuga an-
troduodenal þrýstingsmælingu til að leita að hreyfi-
truflunum til frekari greiningar og til þess að hjálpa við
val á meðferð.
LÍFEÐLISFRÆÐIRANNSÓKNIR í SMÁÞARMI
Smáþarmur samanstendur af þremur meginhlutum
þ.e. skeifugörn, jejunum og ileum. I reynd er þetta eitt
líffæri þar sem engin hringvöðvi skiptir þessu stóra líf-
færi í hólf þó að þessi þrjú svæði hafi talsvert ólíka starf-
semi í tengslum við meltingu og frásog efna.
Starfsemi smáþarmsins er mjög mismunandi eftir því
hvort viðkomandi er fastandi eða hefur borðað. Þegar
fæða berst niður í smáþarminn frá maga byrjar smá-
þarmurinn að dragast saman mismunandi mikið eftir
því hvar í smáþarminum er skoðað. Þannig sjáum við
staðbundna samdrætti sem aðallega leiða til hreyfmgar
á þarmainnihaldinu yfir stutta vegalengd stundum
fram og til baka en lítið er um hreyfingar á innihaldinu
í eina átt eða peristalsis (mynd 10). Þessar hreyfmgar
þarmsins eftir fæðutekju einkennast af því að koma
innihaldi þarmsins í sem nánasta snertingu við
þarmaslímhúðina svo að frásog geti orðið. Smám sam-
an er þó innihaldinu ýtt niður í gegnum smáþarminn
og yfir í ristil. Eftir um það bil 6 tíma föstu kemur fram
alit annað hreyfimynstur í smáþarmi. Þetta hreyfi-
mynstur er kallað „migrating motor komplex“ MMC.
Þetta ástand samanstendur af þremur fösum, sjá mynd
Lamaður ristill:
• Colon inertia
Utrásarhindrun:
• Pelvic floor dyssynergia
• Perineal sig
• Hirschsprung’s sjúkdómur
• Rectocele
• Enterocele
• Intussusception
• Rectal prolapse
Tafla VIII. Langvinn
hægðatregða.
Viscoral Myopathy
Antroduodanai 1
UJUULiJLiiiil!_________
JjlMJIL . .
----u_L o_ll_íiljuij___
JJJLjLUliljjUL
0««candlng duodenum
Oletai duodenum
Proiimai je|unum
k JuL jdWiíMWíuiiL________
Mynd. 11. Vinstra megin sést eðlileg smáþarmaþrýstingasmæling við föstu. Hægra megin sést
þrýstingsmæling frá sjúklingi með visceral myopathíu þar sem fram kemur eðlileg skipting á fasa I-
III en með litlum vöðvasamdráttarkrafiti.
58
LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1998, 51. árg.