Læknaneminn - 01.04.1998, Blaðsíða 114

the first stage we genotyped the pedigree members and CEPHcontrol patient
#134702 using 281 markers (from the Weber screening set 8 providing a 10-12 cM
genomewide framework map. The second stage, based on the results of the first, was
a follow-up genotyping using a denser screening set (part of the deCODE screening
set) for chromosome 15. PCR products were separated by using ABl 377 sequencers
and the alleles called using the Genescan and Genotyper software from ABI.
Discussion: Statistical analysis was performed using parametric two and multi-
point linkage analysis assuming dominant transmission with a penetrance of 0,90,
the rate of spor-adic cases to be 0,01 and a disease allele frequency of 0,001. Only
those with aortic dilatation were classified as affected. Using MLINK for the com-
putations the intitial framework map gave lodscores above 1 on chromosomes 2, 3,
6 and 15, the highest lod on 15 og 2,97 for marker D15S652. Two-point analyses
of the dense marker set for chromosome 15 had the largest lod also at D15S652.
Using threepoint analyses of the combined sets of chromosome 15 markers led to a
lod of 2,83 localized within 7 cM of D15S652.
The result suggests that the locus for FTA is on chromosome 15 but the lod score
does not quite meet the recommended criterion for genomewide significance (which
requires a lod of at least 3,30). However, the peak of the maximum lod score on
chromosome 15 (the likely region is 15q24qter) is approximately 30-50 cM away
from the FBN1 gene (fibrillin, the Marfan gene) suggesting that a novel gene caus-
es FTA. The lod score near Marfan’s gene is close to 0. The next most interesting
signal is on chromosome 3. Work is ongoing to increase the patient material and the
density of markers to confirm our results and possibly achieve genomewide signifi-
cance.
A thousand marker screening set
Hulda M. Einarsdottir^, Ari Karason^, Jeff Gulcher^,
Augustine Kong^, Michael L. Frigge^, Thorlakur Jonsson^, Kari StefanssonÁ
1 University of Iceland, School of Medicine, ^Decode Genetics.
Introduction: In this part of the project we set out to complement the Weber
screening set used in the deCODE laboratory. The aim was to have in the end mark-
ers spaced with an average of 3,6 cM in chromosomespecific panels as opposed to
only 10 cM spacing in the original Weber set.
The genetic markers use here are polymorphic microsatellite nucleotide repeats
flanked by primer sequences that can be used to generate PCR products ranging in
size from 70-450 bases. The recent discovery and development of these high-
ly informative markers has revolutionised the work of genetic mapping research due
to their great accuracy, ease and speed of use. By increasing the number of markers
we can discover evidence of linkage without having to expand the study material to
numbers that can be difficult to achieve for humans as compared to fruit flies for
example.
Materials, methods and results: We preferably wanted tri- and tetranucleotide
repeat markers due to their tendency to give fewer stutter peaks than the dinucleotide
markers that are exclusively used in the Génethon set, the standard marker set in
genetic research today. We chose markers from published marker databases of the
Cooperative Human Linkage Center (CHLC), the University of Utah and
Génethon. Only markers with heterozygosity above 0,60 were chosen. A total num-
ber of 61 panels were created with an average of 12 markers each. We are now in the
final stages of testing these panels by genotyping Icelandic
We chose markers from published marker databases of the Cooperative Human
Linkage Center (CHLC), the University of Utah and Génethon. Only markers with
heterozygosity above 0,60 were chosen. A total number of 61 panels were created
with an average of 12 markers each. We are now in the final stages of testing these
panels by genotyping Icelandic control individuals as well as deriving the control
allelic frequency of each marker. The density of this set makes it the most informa-
tive genetic screening set for automated fluor-escentbased genotyping in the world.
Samanburður á beinþéttni 16-18 ára stúlkna og foreldra þeirra
Inga ÞórarinsdóttirÁ Gunnar Sigurðsson^, Kristleifur Kristjánsson^,
Leifúr Franzson^, Laufey Steingrímsdóttir^ og Díana ÓskarsdóttirÁ
^LHÍ, ^Sjúkrahús Reykjavíkur.
Inngangur: Undanfarin ár hefur umfjöllun um beinþynningu (osteoporosis) og
þá sérstaklega hjá konum eftir tíðahvörf aukist gríðarlega. Á íslandi má á ári hverju
rekja 1200-1500 beinbrot til beinþynningar og gefur það okkur hugmynd um hver-
su stórt vandamál þetta er orðið. Hámarksbeinþéttni er náð um tvítugsaldurinn og
skiptir miklu máli að ná henni sem hæstri. Beinþéttnin ákvarðast af ýmsum þáttum
og hafa rannsóknir bent til þess að þáttur erfða sé þar mikill eða á bilinu 50-70%.
Umhverfisþættir eins og næring og hreyfing virðast einnig vera mikilvægir.
Rannsóknir í dag beinast m.a. að svokölluðum stjórn-unargenum en vitneskju um
þau mætti í framtíðinni nota til fyrirbyggingar eða jafnvel meðferðar á beinþynningu.
Tilgangur þessarar rannsóknar er að athuga hvort og hversu sterk innbyrðis tengsl
(familial resemblance) er á milli beinþéttni 1620 ára stúlkna og for-eldra þeirra.
Rannsóknarhópur: Send voru bréf til 160 mæðra. Utilokaðar voru 46 mæður,
22 höfðu notað tíðahvarfahormón, 10 voru hættar á blæðingum fyrir meira en 6
mánuðum, legið hafði verið fjarlægt úr 4, 5 höfðu tekið inn lyf er truflað gætu
niðurstöður og 5 vegna ýmissa ástæðna. Tvær neituðu þátttöku og ekki náðist í 7. í
rannsókninni tóku þátt 105 mæður. Send voru bréf til 100 feðra þar sem 3 voru lát-
nir og 4 dvöldust erlendis. Utilokaðir voru 4 vegna lyfja, 2 vegna annarra orsaka, 9
neituðu þátttöku og ekki náðist í 24 feður. í rannsókninni tóku samtals þátt 61
feður.
Aðferðir: Til þess að mæla beinþéttnina notuðum við Hologic QDR2000
dualenergy xray absorptiometry (DEXA). Mældur var beinmassi (Bone Mineral
Conent, BMC) og beinþéttni (Bone Mineral Density, BMD) í lendhrygg L2L4,
mjöðm og í heildarlíkama (Whole Body). Einnig var mæld heildar fita og mjúkvef-
jamassi (lean mass). Dvítamín var mælt í sermi með radio immunoassay (RIA Kit
frá Incstar). Gripstyrkur var metinn með hjálp Jamar dynamometer. Allir voru
hæðarmældir og vigtaðir með SECA Mod 220. Þátttakendur svöruðu tveimur
spurningalistum annars vegar tíðnikönnunarlista um mataræði sem fenginn var frá
Manneldisráði íslands og hins vegar stuttum spurningalista um hreyfingu og heilsu
sem er að nokkru leyti byggður upp á svipuðum lista eftir Slemenda et al.
Niðurstöður: Mæðurnar, feðurnir og dæturnar voru á aldrinum 3448 (x
41,8± 1,6), 3754 (x 43,9±3,5) og 1620 (x 18,5±1,6). Meðaltal heildarbeinþéttni
(g/cm2) mæðranna mældist 1,056 miðað við 1,041 hjá dætrum. Hjá feðrunum var
hún 1,142 miðað við 1,042 hjá dætrum þeirra. Marktæk fylgni fannst milli
móðir/dóttir para fyrir beinþéttni í hrygg, mjöðm og heildarbeinþéttni (whole body)
á bilinu r = 0,410,53, p< 0,001. Sömuleiðis fannst marktæk fylgni milli faðir/dóttir
para fyrir beinþéttni í hrygg, mjöðm og heildarbeinþéttni á bilinu r = 0,260,41,
p<0,05p<0,001.
Ályktun: Erfðir er mikilvægur þáttur í beinþéttni. Marktæk fylgni fannst milli
bein-þéttni foreldra og dætra þeirra sem segir okkur að innbyrðis tengsl séu til staðar.
Þessar niðurstöður eru í samræmi við margar rannsóknir sem gerðar hafa verið á
þessu sviði.
Tíðni gáttatifs í rannsókn Hjartaverndar
lóhannes Heimir Tónsson^, Árni Kristinsson^,
Guðmundur Þorgeirsson^, Nikulás Sigfússon^, Helgi Sigvaldason^.
^ LHÍ, ^Hjartadeild Lsp.
Inngangur: Gáttatif er algengasta Iangvinna hjartsláttartruflunin. Nýlega var
áætlaður fjöldi Bandaríkjamanna með þennan sjúkdóm 2.2 milljónir. Miðað við það
eru u.þ.b. 2200 íslendingar með þessa hjartsláttaróreglu. Gáttatif er tengt aukinni
hættu á að fá hjarta og æðasjúkdóma þ.á.m. heilaáföll, sjúklingar með gáttatif eru í
aukinni hættu á að veikjast og deyja fyrr en ella. Það er því mikilvægt að þekkja far-
aldursfræði þessa sjúkdóms, áhættuþætti hans og tengsl við aðra sjúkdóma. íslensk
faraldursfræðileg rannsókn á gáttatifi var gerð upp úr Hjartarverndarþýðinu árið
1987, meginniðurstöður hennar voru að algengi og nýgengi gáttatifs eykst með
hækkandi aldri. Tilgangur þessarar rannsóknar er að kanna faraldursfræði gáttatifs,
samtíðarbreytur tengdar því, tengsl við dánartíðni, dauða af völdum krans-
æðasjúkdóma og heilaáfalla og finna dánarorsök þeirra sem látist hafa úr hjartarvern-
dar-þýðinu og voru með gáttatif.
112
LÆKNANEMIIMN
1. tbl. 1998, 51. árg.