Bændablaðið - 11.05.2023, Blaðsíða 18

HAGTÖLUR LANDBÚNAÐARINS
Samdráttur í kartöfluframleiðslu
á Vesturlöndum hefur valdið því
að heimsmarkaðsverð hefur rokið
upp úr öllu valdi og hefur ekki
verið hærra í mörg ár.
Ástæða þess á að vera skjót
hækkun orkukostnaðar til evrópskra
og bandarískra bænda sem hefur
valdið því að framlegð hefur dregist
meira saman en talið er ásættanlegt
og bændur lagt meira upp úr ræktun
annars grænmetis. Verðið í maí
2023 var rúmlega þrefalt lægsta
verð ársins 2022 og markaðir fyrir
framvirka samninga á hrávörum
gera ráð fyrir enn frekari hækkun
á vörunni.
Þegar rýnt er í verðþróun á
erlendum mörkuðum og borið
saman við kartöfluverð á Íslandi
sést að þrátt fyrir sveiflur á
heimsmarkaðsverði er þróunin
sambærileg þar til síðastliðið haust.
Er verðið fyrir 100 kg af kartöflum
núna tæpar 44 evrur, eða um 6.500
krónur. Það er enn töluvert lægra
verð en gengur og gerist í íslenskum
verslunum. Ódýrustu kartöflur í
Krónunni eru á 296 kr/kg eða 29.600
fyrir 100 kg, en það er vissulega
eftir pökkun, vinnslu og álagningu
allra aðila í virðiskeðjunni og verðið
því varla sambærilegt. Íslenskir
bændur þurfa ólíklega að horfa upp
á snöggar hækkanir á orkukostnaði
og neytendur hafa ávallt geta treyst
því að verð á kartöflum sveiflist
ekki mikið enda mikilvægur hluti
daglegrar fæðu flestra. Kartöfluverð
á Íslandi hefur alla tíð haldist
hönd í hönd við almennt verðlag
en framleiðsla hefur dregist
saman á undanförnum árum og
er því spurning hvort að þörf sé á
einhverjum breytingum í sölu- og
markaðsaðgerðum til að ýta undir
söluna.
Þreföldun á heildsöluverði
myndi án nokkurs vafa ýta undir
framleiðsluviljann þó.
Stjórnvöld hér á landi hafa
lagt mikla áherslu á aukningu
grænmetisræktunar og að Ísland
verði sjálfbært þegar kemur að
ræktun grænmetis til eigin neyslu.
Kartöfluræktun stendur undir 40%
af allri grænmetisrækt landsins en
auk þess flytjum við inn um það
bil 30% af þeim kartöflum sem
við borðum.
Sést á innflutningstölum
Hagstofunnar að íslenskir inn-
flytjendur hafa fundið hressilega
fyrir hækkunum á kartöfluverði,
frá því í október hefur innflutnings-
verð á kartöflum verið um 50%
yfir meðalverði tímabilsins frá
árinu 2021.
Haldi þessi þróun áfram er ljóst
að mikilla breytinga má vænta á
kartöflumarkaði og má velta fyrir
sér hvort nýtt landslag gæti breytt
stöðu íslenskra kartöflubænda
eitthvað, sér í lagi þegar horft
er aftur til síðasta hausts og
framleiðsla á íslenskum frönskum
kartöflum var lögð niður og
innflutningur aukinn þess í stað.
Því miður er enn bil á milli
þess verðs sem býðst á erlendum
mörkuðum og þeim íslenska, en
hver veit nema að kartöflur verði
næsta útflutningsvara þjóðarinnar.
/SFB
Markaðir
150,1 kr.
Evra
136,36 kr.
USD
172,54 kr.
Pund
313,5182 kr.
95 okt bensín
311,0052 kr.
Díesel
16,46 USD
Mjólk (USD/100 pund)
6,33 USD
Korn (USD/sekkur)
42,6 EUR
Kartöflur (EUR/100 kg)
1307 AUD
Ull (AUD/100 kg)
1,768 USD
Ostur (USD/pund)
4669 EUR
Smjör (EUR/tonn)
STÁLGRINDARHÚS
STÖÐLUÐ
Stærðir: 80m², 150m², 250m² og 350m²
Stálgrindin er heitgalvaniseruð og er sérsmíðuð fyrir íslenskar aðstæður. Húsin standast
mestu snjó-og vindálagskröfur sem gerðar eru í byggð á Íslandi og henta því sem geymslu-
og vélaskemmur í öllum landshlutum. Húsunum fylgja allar nauðsynlegar teikningar til að fá
byggingarleyfi ásamt teikningum af grunni og vinnuteikningum.
Hafðu samband: bondi@byko.is
Október 2022:
€ 20
Verð á hundrað kg af kartöflum
á EEX hrávörumarkaði
Júlí 2022:
€ 12,4
Heimsmarkaðsverð á
kartöflum í hæstu hæðum
Maí 2023:
€ 43,65
18 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. maí 2023