Bændablaðið - 11.05.2023, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 11. maí 2023
FRÉTTIR
Reykjabúið ehf auglýsir eftir röskum aðila til að taka að sér þrif
á fuglahúsum í Ölfusi.
Fuglahús eru mokuð og sápu þrifin eftir hverja eldislotu.
Áríðandi að viðkomandi temji sér verklag og umgengnisreglur
sem gilda í svona starfsemi.
Nánari upplýsingar veitir Jón Magnús,
s. 566 8250 - reykjabuid@kalkunn.is
Atvinna í boði
Reykjabúið ehf / Ölfus
Reykjabúið ehf, 271 Mosfellsbæ
Hitaveitur:
Rjúfa verði kyrrstöðu í
jarðhitarannsóknum
– Talin þörf á sérstöku átaki til að bregðast við aukinni eftirspurn
Frá kynningu skýrslu ÍSOR: (f.v.) Magnús Ólafsson, Steinunn Hauksdóttir, Árni Magnússon, forstjóri ÍSOR, Guðlaugur
Þór Þórðarson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, Auður A. Óladóttir og Sigurður G. Kristinsson.
Mynd / Umhverfisráðuneytið
Í nýrri skýrslu Íslenskra orku-
rannsókna (ÍSOR) um stöðu
hitaveitna og nýtingar jarðhita-
vatns til húshitunar, sem kynnt
var 5. maí, kemur fram að um 2/3
þeirra hitaveitna sem úttekt nær
til sjá fram á aukna eftirspurn og
telja fyrirsjáanleg vandamál við
að mæta henni. Þá þarf tæpur
helmingur hitaveitna að fara í
kostnaðarsamt viðhald á innviðum
og dreifikerfi.
Skýrsluhöfundar leggja til að
farið verði í sérstakt átak til að
aðstoða núverandi hitaveitur við
að bregðast við aukinni eftirspurn.
Ávinningur þess verði bætt
rekstraröryggi veitna og að draga
muni úr niðurgreiðslum vegna
rafkyntrar húshitunar. Þá vinni slíkar
aðgerðir með loftslagsmarkmiðum
ríkisstjórnarinnar og auki lífsgæði
sem fólgin séu í aðgengi að
jarðhitavatni. Ísor telur að með
nýjum rannsóknaraðferðum,
aukinni tækniþróun og bættum
úrvinnsluaðferðum og þekkingu
megi búast við að hægt verði að
finna nýtanlegan viðbótarjarðhita
fyrir margar hitaveitur og útfæra
aðrar tæknilausnir til húshitunar.
Niðurstöður rannsókna ÍSOR
gefa til kynna að margar hitaveitur
sjái fram á að geta ekki sinnt
fyrirsjáanlegri eftirspurn. Stafar það
einkum af skorti á grunnrannsóknum
á jarðhita og takmörkuðu framboði á
bortækjum og sérfræðiþekkingu. Þá
hamlar erfiður rekstur sveitarfélaga
og takmarkað aðgengi að fjármagni
viðbrögðum við vaxandi eftirspurn,
auk þess sem leyfisveitingaferli er
talið flókið og ágreiningur er um
réttindi og leyfi frá landeigendum.
Unnið var með allar
reglugerðarveitur en þær vinna
úr 63 jarðhitasvæðum. Ákveðnir
þættir í starfsemi hitaveitnanna
voru rannsakaðir til að gera þær
samanburðarhæfar og meta hvað
vantar upp á. Metinn var forði og
umframgeta hvers svæðis fyrir sig
og möguleikar á stækkun og hvort
veitan væri sjálfbær, ágeng eða
ósjálfbær.
Samkvæmt niðurstöðum er
vinnsla hjá 4 hitaveitum metin ágeng
og 24 hitaveitur sjá fram á meira en
10 prósent aukningu á næstu 5 til
10 árum. Níu hitaveitur, sem hafa
möguleika á stækkun, horfa fram
á yfir 50% aukningu í eftirspurn
og sambærileg aukning í eftirspurn
er hjá þremur veitum sem ekki eru
taldar hafa möguleika á stækkun að
svo stöddu. Þær 7 hitaveitur sem
komu best út samkvæmt úttektinni
eru margar stærri og með meiri
vinnslu en þær veitur sem fengu
lægsta einkunn.
Sveigjanleiki og stærðarhag-
kvæmni gerir hitaveitum auðveldara
um vik að svara aukinni eftirspurn
og takast á við vanda í rekstri.
Lítil framþróun
ÍSOR leggur til að horft verði á
mikilvæg langtímaverkefni. Þörf sé
á heildstæðum grunnrannsóknum á
sviði jarðhita, en þær séu forsenda
sjálfbærrar nýtingar jarðhita til
framtíðar. Slíkar rannsóknir séu
sérhæfðar á sviði jarðhita og
krefjist sérþekkingar og tækja sem
mikilvægt sé að viðhalda á Íslandi
svo að alþjóðlegt samkeppnisforskot
á sviði jarðhitanýtingar tapist ekki.
„Á 7. og 8. áratugum varð þessi
stóra bylting þar sem jarðhiti varð
ráðandi hitaveitugjafi til húshitunar.
Síðan hefur lítið sem ekkert breyst.
Í vetur erum við komin í þá aðstöðu
að eiga á hættu að missa þá frábæru
stöðu sem við vorum komin í,“ sagði
Auður Agla Óladóttir, jarðfræðingur
hjá ÍSOR, þegar skýrslan var kynnt.
Áskoranir hitaveitna á Íslandi
eru einkum að afla jarðvísindalegra
grunnrannsókna á jarðhita til að auka
þekkingu á auðlindinni og kostnaður
við boranir á rannsóknar-, vinnslu-
og/eða niðurdælingarholum. Þá sé
viðhald og/eða stækkun dreifikerfa
og innviða mikil áskorun og
jafnframt að nýta vatn betur. Það
megi gera með því að stuðla að
orkusparnaði notenda og tæknilegum
lausnum, svo sem niðurdælingu og
nýtingu bakrásarvatns.
Guðlaugur Þór Þórðarson,
ráðherra umhverfis-, orku- og
loftslagsmála lét vinna skýrsluna í
kjölfarið á fréttum um erfiða stöðu
hjá mörgum hitaveitum sl. vetur.
„Skýrslan er til fyrirmyndar, skýr
og góð, en niðurstöðurnar ekki góðar
– en þó góðar að því leyti að þær eru
grunnur að góðri ákvarðanatöku,“
sagði Guðlaugur Þór þegar skýrslan
var kynnt. „Okkur ber skylda til að
nýta þau tækifæri sem við erum með
og byggjum á afskaplega góðum
grunni. Það sem við erum að gera
núna byggir á þekkingu og reynslu
fyrri kynslóða. Í grunninn snýst
þetta um samkeppnisstöðu okkar
og loftslagsmálin.“
Skýrslan er aðgengileg á vef
stjórnarráðsins.
/sá
Hitaveitur sjá fram á aukna eftirspurn. Mynd / Sam Bark
Þörf á vestfirskum
vatnsaflsvirkjunum
Ákall er eftir að virkja orku hinna vestfirsku fjalla. Mynd / ÁL
Ótrygg raforka á Vestfjörðum
stendur uppbyggingu fyrir þrifum.
Þörf er á nýjum virkjunum að
lágmarki 25 megavött.
Efla þarf flutningskerfið til að
auka afhendingaröryggi og takmarka
flutningstöp. Varaafl framleitt
með jarðefnaeldsneyti skiptir enn
miklu máli.
Fram til ársins 2030 er áætlað að
20 megavött þurfi í orkuskipti og
rafvæðingu á höfnum, smábátum,
þungaflutningum og einkabílum.
Enn fremur má gera ráð fyrir að
15 megavött þurfi til að mæta
uppbyggingu nýrra fyrirtækja á
svæðinu. Orkuþörf Vestfjarða fer
því úr 50 megavöttum í 85. Þetta
er meðal þess sem kom fram á
Orkuþingi Vestfjarða 12. apríl sl.
Samþykktir hafa verið tveir
virkjanakostir í rammaáætlun sem
geta hvor um sig uppfyllt áðurnefnda
orkuþörf, þ.e. Austurgilsvirkjun og
Ófeigsfjarðarvirkjun. Jafnframt er til
skoðunar virkjunarkostur í Vatnsdal í
Vatnsfirði. Í undirbúningi er virkjun í
Steingrímsfirði sem getur skilað allt
að 10 megavöttum.
Líklegt er að hringtenging
flutningskerfis raforku á norðan-
og sunnanverðum Vestfjörðum
verði lokið á næstu þremur árum.
Með aflaukningu og eflingu flutnings-
kerfisins mun afhendingaröryggi
aukast um 90 prósent. Vegna
ótryggrar afhendingar á raforku
skiptir jarðefnaeldsneyti miklu máli
við framleiðslu á varaafli.
Til staðar eru ljósavélar sem geta
framleitt 28 megavött raforku, ásamt
tólf megavatta olíukatli tengdum
fjarvarmaveitu.
/ÁL
Eftirlitsstofnun ESA hefur sent
íslenskum stjórnvöldum formlegt
áminningarbréf um starfsemi
blóðtöku úr fylfullum hryssum.
Þau kalla eftir því að EES-reglum
um vernd dýra sem notuð eru í
vísindaskyni sé beitt rétt.
Áminningarbréfið kemur í kjölfar
kvörtunar sautján félagasamtaka
sem Eftirlitsstofnuninni barst í apríl
árið 2022. Þar lýsa félagasamtökin
að starfsemi blóðtökunnar hér á
landi væri andstæð ákvæðum EES
samningsins.
Bréfið er upphaf að hugsanlegri
málsókn eftirlitsstofnunarinnar
gegn íslenskum stjórnvöldum fyrir
brot á ákvæðum EES samningsins.
Íslensk stjórnvöld hafa tvo mánuði
til að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri áður stofnunin ákveður
hvort málið verði tekið lengra. /ghp
Áminningarbréf frá ESA