Bændablaðið - 06.07.2023, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2023
FRÉTTIR
Riðuveiki:
Fimm af sjö breytileikum
virðast með mótstöðu
Á upplýsingafundi um riðuveiki
í sauðfé í Varmahlíð 21. júní
kom fram að fimm breytileikar
í mismunandi samsetningu sem
finnast hér á landi og hafa verið
næmisprófaðar fyrir riðusmiti
virðast vera með mótstöðu.
Einungis tveir breytileikar
reyndust næmir fyrir smiti. Þá voru
kynntar niðurstöður rannsókna um
að sótthreinsun eftir niðurskurð komi
ekki í veg fyrir endursmit.
Hópur erlendra og íslenskra
riðusérfræðinga tók þátt í
fundarhöldum sem voru tvískipt.
Aðdragandinn var þannig að
Karólína Elísabetardóttir hafði 2021
samband við þýska vísindamanninn
Christine Fast sem stofnaði í
kjölfarið rannsóknarhóp leiðandi
príonsérfræðinga úr sex löndum.
Þessi hópur hittist núna í fyrsta skipti
hér á landi. Karólína segir í aðsendri
grein hér í blaðinu, bls. 48-49, frá
heimsókn hinna erlendu sérfræðinga
og vettvangsferð þeirra um þekkt
íslensk riðusvæði – auk þess að greina
frá helstu niðurstöðum frá fundunum.
Þar kemur fram að samkvæmt
niðurstöðum úr umfangsmiklum
næmisrannsóknum á íslenskum
arfgerðum sem voru gerðar í
Frakklandi, reyndust eingöngu
breytileikarnir VRQ og ARQ vera
næmar fyrir riðusmiti. Hinir fimm
breytileikarnir fimm virðast vera
verndandi. Þessar niðurstöður kynnti
franski vísindamaðurinn Vincent
Béringue, sem hefur haft veg og
vanda af þessum prófunum.
Sótthreinsun hindrar ekki
endursmit
Breski vísindamaðurinn Ben
Maddison kynnti líka markverðar
niðurstöður á fundinum úr
rannsóknum um takmörkuð áhrif
sótthreinsunar á bæjum eftir
riðusmit. Á Englandi hafa þessi
áhrif verið rannsökuð í meira en
20 ár og er mat Bens að þrátt fyrir
sótthreinsun sé augljóst að áhættan
sé alltaf til staðar á endursmiti.
Niðurskurður og sótthreinsun
getur ekki komið í veg fyrir að
riða komi upp aftur og að eingöngu
ónæmar arfgerðir tryggja að ekkert
endursmit geti átt sér stað.
Í grein Karólínu kemur fram
að almennt hafi komið erlendu
gestunum mjög á óvart hversu
vel upplýstir, vel menntaðir og
gestrisnir íslensku bændurnir voru
sem þeir kynntust í heimsóknum og
á fundum – sérstaklega í samanburði
við bændur í heimalöndunum
þeirra. /smh
Búrekstrarvörur, hestavörur,
gæludýravörur og útivistar-
fatnaður í miklu úrvali
Erum á 6 stöðum á landinu.
Akureyri - Blönduós - Borgarnes
Hvolsvöllur - Reykjavík - Selfoss
fyrir lífið í landinu
Borgarbyggð birti á dögunum
auglýsingu þar sem óskað er
eftir aðilum til að sinna smölun
ágangsfjár á fjallskilaumdæmi
Þverárréttar.
Viðkomandi aðili þarf að geta
brugðist við beðni sveitarfélagsins
um að smala og keyra fé á afrétt,
hafi eigendur ekki fjarlægt
lausagöngufé sitt af þeim svæðum
sem því er ekki heimilt að vera.
Sigrún Ólafsdóttir, formaður
umhverfis- og landbúnaðarnefndar
Borgarbyggðar, segir sveitarfélagið
ekki vera að grípa til allsherjar
banns við lausagöngu búfjár,
heldur afmarkist þetta við
fjallskilaumdæmi Þverárréttar.
Frumkvæðið kemur frá
fjallskilanefndinni sjálfri og
verða bændur skyldaðir til að reka
fé sitt á afrétt eða halda afgirtu
á heimalöndum. Sigrún tekur
fram að Þverárafréttur sé sá eini
í sveitarfélaginu sem er afgirtur
og því sé þetta eini staðurinn þar
sem hægt er að leggja þessa kröfu
á bændur.
Búfjáreigendur fá reikning
Samkvæmt Sigrúnu á þetta að
vera lokaúrræði ef búfjáreigendur
bregðast ekki við í tíma og sé
fyrirkomulagið til reynslu til eins
árs. Sveitarfélagið ætlar að horfa
til þess hvað tekið er fyrir smölun
á landsvísu og fá smalarnir greitt
með hliðsjón af því. Viðkomandi
búfjáreigendur munu þá fá reikning
frá sveitarfélaginu. Á fundi
umhverfis- og landbúnaðarnefndar
20. júní kom fram að virkjuð hefði
verið 6. grein fjallskilasamþykktar
númer 683/2015 í fjallskilaumdæmi
Þverárréttarupprekstrar.
Í áðurnefndri grein segir meðal
annars: „Sveitarstjórnir fjallskila-
umdæmisins geta skyldað ábúendur
jarða sem afréttarnot hafa til að
flytja fé sitt á afrétt telji hún þess
þörf.“ Sveitarstjórnin segir til um
hvenær opnað er fyrir rekstur fjár
upp á afréttinn, en fram að því skuli
bændur hafa féð heima. Ekki var
talin ástæða til að breyta neinum
reglum þar sem þessi grein var til
staðar.
Sigrún segir að þegar greinin
var virkjuð var ljóst að sveitar-
félagið þyrfti að geta brugðist
við kvörtunum um búfé, sem
annaðhvort væri ekki á afrétti eða
afgirt á heimalöndum.
Sveitarfélagið leiti því að vönum
smölum, sem eiga þjálfaða hunda
og búnað til að flytja fé, til að sinna
útköllum.
Flóahreppur hefur jafnframt
auglýst eftir aðila til að sinna
smölun og vörslu ágangsfjár innan
marka sveitarfélagsins. Þar er tekið
fram að ef ágangsfé fer inn á afgirt
svæði, skuli landeigendur snúa
sér til sveitarstjórnar. Fjárhirðir
Flóahrepps skal vera til taks ef
eigendur búfjár bregðast ekki við
umkvörtunum. /ÁL
Borgarbyggð:
Auglýst eftir smala
Í Þverárrétt 2022. Þveráraafréttur er sá eini í sveitarfélaginu Borgarbyggð sem er afgirtur. Mynd / ÁL
Frá fundarhöldunum í Varmahlíð.
Innflutningsmet
Tæp 273 tonn af úkraínsku
kjúklingakjöti var flutt hingað
til lands í maímánuði og er það
langstærsti innflutningsmánuður
frá upphafi.
Frá því innflytjendur fóru að
kaupa inn kjúklingakjöt frá Úkraínu
í september á síðasta ári og fram í
apríl voru rúm 297 tonn flutt inn.
Heildarinnflutningur á tollfrjálsu
kjúklingakjöti reynist því 570 tonn
og um 48% þess var flutt inn í maí
samkvæmt tölum Hagstofu Íslands.
Langstærsti hluti kjötsins sem
flutt var inn í maí var úrbeinað,
en leiðrétt fyrir beinahlutfalli
reynist heildarmagnið 365
tonn. Innanlandsframleiðsla
af kjúklingakjöti nam tæpum
826 tonnum. Hlutfall innflutta
kjúklingakjötsins er því 44% af
innanlandsframleiðslu maímánaðar.
Tímabundin einhliða niðurfelling
tolla á vörur sem upprunnar
eru í Úkraínu féll niður 31. maí
síðastliðinn. /ghp
Hlutfall innflutts kjúklingakjöts frá Úkraínu reyndist 44% af innanlands-
framleiðslu í maí. Mynd /ghp
Leiðrétting
Í umfjöllun um fálkaorðuhafa í tólfta tölublaði Bændablaðsins var rangt farið
með nafn orðuhafa. Aðalgeir Egilsson var sagður vera Aðalsteinn en það er
hér með leiðrétt. Aðalgeir, bóndi á Mánárbakka í Tjörnesi, var sæmdur ridda-
rakrossi fyrir framlag til veðurathugana og minjavörslu þann 17. júní sl.
Beðist er velvirðingar á mistökunum. /ghp
Ekki eru fyrirhugaðar neinar
breytingar á reglugerð um útrým-
ingu á riðuveiki í sauðfé í sumar.
Starfshópur var skipaður í lok
maí sem var falið að skila tillögum
til matvælaráðherra 1. nóvember
varðandi nýja nálgun við útrýmingu
á riðuveiki. Hópnum var falið að
vinna að greiningu á núverandi
stöðu, útfærslu á aðferðafræði við
ræktun fjár með verndandi arfgerðir
og mati á breyttri nálgun aðgerða
gegn riðuveiki.
Í svari matvælaráðuneytisins, við
fyrirspurn um mögulegar breytingar
í sumar á reglunum, kemur fram að
á meðan sérfræðingahópurinn sé
að störfum mun ráðuneytið ekki
leggja til breytingar á þeim reglum
sem gilda um útrýmingu á riðuveiki
enda munu breytingar byggja
á tillögum sérfræðingahópsins.
Heildarendurskoðun á þeim reglum
sem gilda um útrýmingu á riðu muni
fara fram þegar sérfræðingahópurinn
hefur skilað tillögum sínum.
Í fyrirspurninni var einnig spurt
um efni stöðuskýrslu sem til stóð
að starfshópurinn skilaði 15. júní. Í
svarinu kemur fram að yfirdýralæknir
hafi verið í leyfi frá störfum á þeim
tíma og því hafi skýrslunni ekki verið
skilað, en áætlað sé að henni verði
skilað á næstunni.
Af svörum ráðuneytisins er ljóst
að ekki stendur til að breyta reglum
um bótagreiðslur til bænda sem
hafa lent í niðurskurði. Í svörunum
kemur þó fram að enn sé unnið að
samningum um bótagreiðslur við
bændur í Miðfirði.
/smh
Engar breytingar í sumar
á reglum um útrýmingu