Bændablaðið - 06.07.2023, Blaðsíða 52

52 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2023
LESENDARÝNI
Hvers vegna viljið þið samþykkja
lög sem hafa þær afleiðingar
að gera út af við innlenda
matvælaframleiðslu?
Þetta á að vera
spurningin sem
fjölmiðlar lands-
ins eiga að spyrja
þá sem hafa
haft hvað hæst
þegar kemur að
áframhaldandi
stuðningi við
óheftum inn-
flutningi á land-
búnaðarvörum frá Úkraínu. Það
er staðreynd að nú þegar hefur
niðurfelling á tollum á vörum
frá Úkraínu haft veruleg áhrif á
framleiðendur landbú naðarvara
hér á landi.
Tölum um staðreyndir
Tollvernd er ein af mikilvægu stoðum
innlendrar matvælaframleiðslu.
Með tollfrjálsum innflutningi á
landbúnaðarafurðum frá landi eins
og Úkraínu, sem er einn stærsti
framleiðandi matvæla í Evrópu,
er verið að kippa allri tollvernd
úr sambandi. Hefði komið til
áframhaldandi innflutnings
er nokkuð víst að það hefði
komið til með að gera út af við
marga innlenda bændur. Á eftir
kjúklingnum var á leiðinni til
landsins svína- og nautakjöt auk
mjólkurdufts. Allt þetta hefði raskað
verulega innlendum markaði til
framtíðar. Við getum reiknað með
því að tollfrjáls innflutningur á
kjúklingakjöti, nautakjöti, svínakjöti
og mjólkurdufti hefði lagt innlenda
framleiðslu að velli á einu til
tveimur árum.
Það er ekki þannig að öll lönd í
Evrópu felldu niður tollmúra sína
og leyfðu úkraínskum landbúnaðar-
vörum að fljóta yfir landamæri.
Tollaniðurfelling íslenska ríkisins
gekk mun lengra en tollaniðurfelling
ESB. Tollaniðurfelling ESB tók
ekki til allrar tollskrár ESB heldur
takmarkaðist niðurfellingin til
tolla eins og þeir voru skilgreindir
í sérstökum samningi milli ESB
og Úkraínu. Auk þess voru sett
ákveðin skilyrði fyrir niðurfellingu
tolla ásamt því að sett var sérstök
varúðarregla sem fól í sér að
ef innflutningur frá Úkraínu
myndi valda eða væri líklegur
til þess að valda framleiðendum
landbúnaðarvara tjóni þá væri
mögulegt að endurvekja tollana í
samræmi við fyrri samninga. Þá
má auk þess benda á að Noregur
og Sviss felldu ekki niður tolla á
vörur frá Úkraínu.
Af hverju þarf Ísland í þessu
samhengi þá að vera „stærsta land
í heimi“?
Hvers vegna segjum við nei við
óheftum innflutningi?
Við sem smáþjóð þurfum að standa
vörð um innlenda framleiðslu og
fyrir því eru fleiri en ein ástæða.
Fyrst má þar nefna mikilvægi þess
að halda framleiðslunni innanlands
vegna allra þeirra starfa sem hún
skapar, fyrir utan þá staðreynd að
við viljum halda við innlendum
landbúnaði og matvælaframleiðslu
í landinu. Þá þurfum við einnig að
huga að sjálfbærni og heilnæmi
landbúnaðarvara. Auk þess skilur
innlend framleiðsla eftir sig
minna kolefnisspor en innflutt.
Það er hreint ótrúlegt að þurfa að
verja þá skoðun að standa vörð
um innlenda framleiðslu, það svo
skömmu eftir heimsfaraldur Covid
sem vakti okkur hressilega upp er
varðar fæðuöryggi og mikilvægi
sjálfbærni.
Það liggur í augum uppi að
íslenska þjóðin er ekki að fara að
bjarga úkraínskum landbúnaði með
táknrænum aðgerðum sem þessum,
enda vegur það magn sem hingað
er flutt inn frá Úkraínu ekki þungt
á þeirra markaði. Aftur á móti hefði
orðið áframhald á innflutningi
með þessum hætti hefði það leitt
til þess að fjöldi innlendra búa
hefði fljótlega lagt upp laupana.
Íslenskum bændum er hér stillt
upp í samkeppni við stórfyrirtæki á
heimsvísu sem eiga fátt sameiginlegt
með íslenskum bændum og eru þeir
hér í samanburði eins og agnarsmátt
sandkorn í alheiminum en eiga þó
að bera þungar byrðar.
Það eru til aðrar leiðir
Það má ekki verða þannig að
táknrænar aðgerðir Íslands í
alþjóðasamfélaginu kippi hreinlega
stoðunum undan heilli atvinnugrein
hérlendis. Við sem samfélag höfum
aðrar leiðir til þess að sýna táknrænan
stuðning, það hefur m.a. verið gert
þegar Alþingi samþykkti nýverið að
kaupa færanlegt neyðarsjúkrahús
fyrir Úkraínu.
Undirritaður telur skynsamlegt
að fara að fordæmi Norðmanna
sem tóku ákvörðun um að styrkja
Úkraínu með öðrum hætti. Það eru
til fleiri leiðir til þess að styðja við
úkraínsku þjóðina sem eru ekki þess
valdandi að gera út af við innlenda
matvælaframleiðslu, veljum frekar
skynsamar leiðir.

Þórarinn Ingi Pétursson,
þingmaður Framsóknar
Um innflutning á kjúklingi og öðrum
landbúnaðarvörum frá Úkraínu
Þórarinn Ingi
Pétursson.
Við undirrituð viljum koma
eftirfarandi á framfæri til
sjóðfélaga LSB sem við höfum
starfað í umboði fyrir.
Frá og með 1. desember 2018
hefur Lífeyrissjóður bænda
starfað á grundvelli laga nr. 129/1997
um skyldutryggingu lífeyrisréttinda
og starfsemi lífeyrissjóða, auk
samþykkta sjóðsins. Áður höfðu
sérlög gilt um starfsemi sjóðsins
sem fól m.a. í sér þá sérstöðu að
ríkið greiddi mótframlag sjóðfélaga.
Stjórn sjóðsins var þá saman
sett af fulltrúum ríkisvaldsins,
Bændasamtaka Íslands og fimmti
maður tilnefndur af Hæstarétti. Í
dag er stjórn kjörin af sjóðfélögum
á ársfundi sjóðsins á grundvelli
samþykkta hans.
Með þessum breytingum
urðu grundvallarbreytingar á
starfsskilyrðum sjóðsins. Á
þeim tæplega fimm árum sem
síðan eru liðin hefur sjóðurinn
líkt og aðrir þurft að takast á við
margvíslegar áskoranir. Fyrst má
nefna heimsfaraldur vegna Covid-
19 og síðan verðbólgu og hækkandi
vexti sem hafa komið fram í lakri
afkomu flestra lífeyrissjóða á árinu
2022. Þá er hlutfall skrifstofu- og
stjórnunarkostnaðar sjóðsins sem
hlutfall af meðalstöðu eigna hærri
en almennt gerist meðal stærstu
lífeyrissjóða landsins. Í ljósi þessa
taldi stjórn LSB nauðsynlegt að
skoða hvort hagsmunum sjóðfélaga
væri betur borgið til lengri tíma litið
með því að kanna möguleika á að
breyta starfseminni. Einkum var
horft til þess að skoða sameiningu
við annan og stærri sjóð. Allt þó með
því fororði að samningar tækjust
á jafnréttisgrundvelli og að allra
réttinda sjóðfélaga beggja sjóða
væri gætt í hverju tilliti eins og lög
kveða á um.
Þá lá einnig til grundvallar að
sjóðurinn er og hefur verið að horfa
fram á aukna lífeyrisbyrði, samfara
hækkun á meðalaldri sjóðfélaga.
Með stærri og öflugri sjóði
næst einnig meira rekstraröryggi,
hlutfallslega lægri rekstrarkostnaður
og aukin og betri áhættudreifing.
Líkur eru þannig á að í stærri sjóði
með aðra aldursdreifingu geti náðst
betri ávöxtun til lengri tíma litið –
m.ö.o. að hagsmunum sjóðfélaga
væri betur borgið en nú er.
Undirrituð hafa átt sæti í stjórn
LSB samtals um 30 ár, sá er lengst
okkar hefur setið frá ársbyrjun 1999.
Því miður náðist að okkar mati ekki
nauðsynleg samstaða um málið á
vettvangi sjóðsins þegar fram í sótti
sem leiddi m.a. til trúnaðarbrests.
Þetta varð til þess að við sögðum
okkur, hvert í sínu lagi, úr stjórn
LSB dagana 13.–14. júní sl. Við
höfum enn þá bjargföstu trú að
hagsmuna sjóðfélaga verði best
gætt með því að skoða til hlítar
sameiningu við stærri og öflugri
sjóð á þeim forsendum sem að
framan er getið um.
Reykjavík, 25. júní 2023
Erna Bjarnadóttir,
Guðbjörg Jónsdóttir,
Örn Bergsson
Úrsögn úr stjórn
Lífeyrissjóðs bænda
Erna Bjarnadóttir.
Guðbjörg
Jónsdóttir.
Örn Bergsson.
Frosinn heill úkraínskur og íslenskur kjúklingur eru á sama verði í matvörubúð.
„Það er ekki þannig að öll lönd í Evrópu felldu niður tollmúra sína og leyfðu
úkraínskum landbúnaðarvörum að fljóta yfir landamæri.“
Nýlega felldi innviðaráðuneytið úr
gildi fyrri leiðbeiningar um skyldur
sveitarfélaga varðandi smölun á
ágangsfé, ljóst þykir að ekki er enn
fyrirséð hvernig sveitarfélög beri
að standa að málum.
Kemur þar
til að þau lög
sem nú eru talin
gilda þegar fé
fer um annarra
lönd heyra
undir matvæla-
ráðuneytið og
það hefur ekki
enn gefið út
leiðbeiningar um framkvæmd
þeirra. Einnig er talið nauðsynlegt
að sveitarfélögin komi sér upp
verklagsreglum til að réttur allra
hlutaðeigandi verði virtur við
ákvörðun um smölun ágangsfjár og
innheimtu kostnaðar, þar sem það
telst stjórnvaldsákvörðun.
Í ákvæði laga um búfjárhald og
afréttarmálefni er ekkert samræmi
um hvernig skuli framkvæma slík
tilfelli, eins og innviðaráðuneytið
bendir á.
Í leiðbeiningum ráðuneytisins
hefur komið fram að túlkun að
ákvæði laga um búfjárhald gengju
framar ákvæðum laga um afréttar-
málefni, fjallskil og fleira. Í því felist
að umráðamanni lands beri sjálfum
að taka ákvörðun um að tiltekið
og afmarkað landsvæði sé friðað
til að umgangur og beit búfjár sé
þar bönnuð. Þá þurfi girðingar að
vera í lagi. Landeigandinn geti því
ekki krafist þess að sveitarfélagið
láti smala ágangsfé sem heimilt
er að hafa í heimahögum. Málinu
var skotið til umboðsmanns
Alþingis sem taldi að leiðbeiningar
ráðuneytisins samrýmdust ekki
lögum og beindi því til ráðuneytisins
að taka þær til endurskoðunar.
Eins og málin blasa núna
við eru sveitarfélögin á Íslandi
í talsverðri óvissu hvað þessi
mál varðar, í mínum huga ríkir
ákveðin réttaróvissa og ekki hægt
að aðhafast með neinum hætti
fyrir sveitarstjórnir meðan beðið
er eftir nýjum leiðbeiningum frá
ráðuneytum innviða eða matvæla.
Einnig þarf að skýra verklag
smölunar sem mun skilgreina
með sterkum hætti hvernig
tilkynningum um ágangsfé og
beiðni um smölun sé háttað,
skilgreina þarf hvað teljist ágangsfé
og einnig hvernig eigendur fjárins
verði upplýstir um tilkynninguna
þannig að þeir geti sótt fé sitt áður
en sveitarfélagið gerir ráðstafanir
um smölun fjár.
Anton Guðmundsson,
oddviti Framsóknar í Suðurnesjabæ
og formaður bæjarráðs.
Óvissa sveitarfélaga varðandi
smölun á ágangsfé
Anton
Guðmundsson.
Áhugafólk um samgöngumál!
Leitað er að áhugasömu fólki til að taka sæti í stjórn
Samgöngufélagins.
Samgöngufélagið er áhugamannafélag um samgöngur,
einkum utan höfuðborgarsvæðisins og um stjórnsýslu
og ákvarðanatöku tengda samgöngum.
Leitað er að hugmyndaríku og öflugu fólki sem hefur
áhuga á samgöngumálum, bættum samgöngum, traustri
upplýsingagjöf og vinnubrögðum við ákvarðanatöku
sem varða samgöngur.
Þóknun samkvæmt samkomulagi.
Áhugasamir hafi samband ekki ekki síðar en 20. júlí nk.
Frekari upplýsingar um félagið má nálgast á vef þess,
www.samgongur.is og hjá formanni félagsins,
Jónasi B. Guðmundssyni í s. 898 6794.
Samgöngufélagið