Bændablaðið - 06.07.2023, Blaðsíða 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2023
Reiðvegir eru nauðsynlegir þeim
sem vilja geta stundað útreiðar og
ferðast um á hestbaki. Þeir
eru mikilvægur hluti af hesta-
mennskunni, segir Halldór H. Hall-
dórsson, hestamaður og nefndar-
maður til fjölda ára í reiðvega-,
ferða- og samgöngunefndum.
Eftir rúmlega tveggja áratuga
störf í sjálfboðavinnu hefur Halldór
nú, að mestu leyti, stigið til hliðar í
nefndarstörfum reiðvegamála.
Í ritinu Reiðvegir er greint frá því
að árið 1965 var fyrst veitt fjármagn
frá Alþingi af vegfé til reiðvega, sem
segir að síðan þá hafi málaflokkurinn
verið í fjársvelti. „Hestamenn hafa
alla tíð talið að of litlu af opinberu
fjármagni sé varið í þann málaflokk
sem reiðvegir eru, að undanskilinni
gerð „Konungsvegarins“ sem gerður
var fyrir konungskomuna 1907 og
kostaði tvenn fjárlög íslenska ríkisins.
Gífurlegs álags og aukningar umferðar
hefur gætt á reiðvegum landsins
síðustu áratugi vegna aukinnar
hestaferðaþjónustu og ferðalaga
hestamanna um landið. Reiðvegirnir
fá ekki það viðhald né uppbyggingu
sem þeir þurfa, þeir drabbast niður
sem m.a. leiðir af sér stóraukna
slysahættu.”
Reiðgötur voru fáar
Halldór Helgi Halldórsson fór ungur í
sveit, fyrst að Hvammi í Landsveit og
svo að Skarðshömrum í Norðurárdal í
Borgarfirði þar sem hann kynntist m.a.
hrossum og smalamennsku. Hann fann
að hrossin áttu vel við sig og áhuginn
varð það mikill að áfram fetaði hann
menntaveginn og útskrifaðist sem
búfræðingur frá Hvanneyri árið 1969.
Hestamennska hans í höfuðborginni
hófst svo árið 1983 þegar hann fékk
úthlutaða hesthúsalóð á Kjóavöllum,
þá á félagssvæði hestamannafélagsins
Andvara í Garðabæ (nú Sprettur)
og byggði þar fyrsta hesthúsið við
Dreyravelli á Kjóavöllum. Þar
stundaði Halldór sína hestamennsku í
tæp 40 ár, en veturinn 2021 var síðasti
vetur hans með hross á húsi.
„Þá voru reiðgötur hér í
hestamannafélaginu Andvara engar,
það var bara flóttamannavegurinn
svokallaði og svo línuvegurinn hér upp
frá sem var rudd slóð og ekkert efni í
hana borið. Hestamönnum blöskraði
framganga sveitarfélagsins eftir að
hafa úthlutað hér hesthúsalóðum
á Kjóavöllum en svo voru hér
engir reiðvegir, við það vorum við
hestamenn ekki sáttir. Eftir setu
í stjórn Andvara í nokkur ár, þá
óskaði Elísabet Þóra Þórólfsdóttir,
þáverandi formaður reiðveganefndar
Andvara, eftir því að fá mig með sér í
reiðveganefnd Andvara, sem ég gerði
árið 1996. Þá var einnig starfandi
sameiginleg reiðveganefnd allra
hestamannafélaga á Suðvesturlandi,
„reiðveganefnd í Kjalarnesþingi hinu
forna“, öðru nafni reiðveganefnd
suðvestursvæðis, sem stofnuð var
árið 1990.“
Reiðveganefndir um land allt
Halldór hefur alla tíð verið öflugur
félagsmaður og sinnt ýmiss konar
nefndar- og stjórnarstörfum í
sjálfboðavinnu sem sennilega hleypur
á þúsundum klukkustunda. Má þar
helst nefna setu hans í stjórn og
nefndum Andvara, stjórn Landsmóts
2000 ehf., sameiningarnefnd Gusts
og Andvara, auk setu í varastjórn
Landssambands hestamannafélaga
(LH). Mestum tíma Halldórs hefur
þó verið varið í reiðvegamál þar sem
hann hefur setið í reiðveganefnd
Andvara í um 15 ár, þar til félagið
sameinaðist Gusti og úr varð
hestamannafélagið Sprettur. Þá hélt
hann áfram störfum í reiðveganefnd
Spretts sem formaður til ársins
2021. Hann var einnig formaður
reiðveganefndar LH 2004–2021 og
starfar enn með báðum nefndum eftir
þörfum.
„Það tókst það vel til með
reiðvegamál hjá reiðveganefnd
Kjalarnesþings hins forna að úr varð
að koma á laggirnar svæðisbundnum
reiðveganefndum víðs vegar um
landið. Það ferli hófst árið 2006 og í
dag eru nefndirnar sjö talsins vítt og
breitt um landið og njóta stuðnings
hver af annarri.“ Halldór, sem
var þá formaður reiðveganefndar
LH, ferðaðist um landið, fundaði
með hestamönnum hvers svæðis
fyrir sig og var við stofnun allra
reiðveganefndanna. Saman mynda
formenn hverrar nefndar fyrir sig
reiðveganefnd LH. Sú nefnd ráðstafar
reiðvegafé hvers árs, en reiðvegir
eru fjármagnaðir með reiðvegafé af
vegaáætlun samgönguáætlunar, auk
framlags frá sveitarfélögunum sem
standa sig þó misjafnlega vel.
Fjölmörg verkefni og uppákomur
Verkefnin sem Halldór hefur komið
að eru fjölmörg. Reiðvegahandbókin
er eitt af þessum verkefnum. „Ég
kom lítillega að þessu verkefni í
upphafi, í kringum árið 2006, en
svo höfum við Sæmundur Eiríksson
ásamt Haraldi Sigursteinssyni
fyrir hönd Vegagerðarinnar
endurunnið handbókina, lagfært
hana og komið í rafrænt form.
Þetta er samstarfsverkefni LH og
Vegagerðarinnar og fjallar í stuttu
máli um framkvæmd og gerð reiðstíga
með það að markmiði að samræma
reiðstígagerð á landinu og reyna að
tryggja sem kostur er öryggi ríðandi
umferðar og annarrar.“ Handbókin
er veglegt rit sem telur um 65 bls.
Þar má m.a. finna upplýsingar um
flokkun hestaumferðar, hönnun
reiðstíga, flokkun jarðefna, skráningu
reiðleiða í kortasjána, reiðgöng
og brýr, áningarhólf og merkingar
þeirra, lagaákvæði og gátlista svo
fátt eitt sé nefnt.
Verkefnin hafa ekki alltaf gengið
snurðulaust fyrir sig og rifjar Halldór
upp þá tíma þegar sameiginleg
reiðveganefnd suðvestursvæðis var
í reiðvegaframkvæmdum í Heiðmörk
þegar sveitarfélagið Garðabær
stoppaði framkvæmdir vegna hættu
á mengun vatnsbóla við Dýjakróka.
„Hestamenn boðuðu til fundar
með sveitarstjórn og fleirum. Við
höfðum undirbúið okkur vel og
sýndum fram á að mengunaráhætta
stafaði ekki af hestum í Heiðmörk,
könnunarholur milli vatnsbóla
og hesthúsasvæðis voru hreinni
heldur en í vatnsbólunum sjálfum,
þ.e. minna magn nítrata sem voru
þó fjarri öllum hættustöðlum. Auk
þess bentum við á þá staðreynd að
Heiðmörkin öll var ræktuð upp með
hrossataði. Í stuttu máli sagt fengum
við að halda áfram reiðvegagerð.“
Fimmtán þúsund kílómetrar
af reiðleiðum
Þegar litið er til baka á þau verkefni
sem Halldór hefur unnið að telur
hann kortasjána vera þeirra stærst.
Hestamennska:
Það gerir þetta enginn fyrir okkur
– Halldór H. Halldórsson er vongóður um aukið fjármagn til reiðvegaframkvæmda
Halldór á ferð um Heiðmörkina í góðum félagsskap. Myndir / Aðsendar.
Halldór við undirritun samnings við Neyðarlínuna, sem hefur afnot af öllum
reiðleiðaferlum úr kortasjánni, sem er öryggisatriði fyrir ríðandi umferð.
Þórdís Anna Gylfadóttir
thordisannag@gmail.com
VIÐTAL