Bændablaðið - 24.08.2023, Síða 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 24. ágúst 2023
FRÉTTIR
Vistkerfi:
Ástand lands slæmt ofan 180
metra hæðar á annesjum
Leggja ber meiri áherslu á að
vernda vistkerfi á hálendi og
annesjum fyrir landnýtingu.
Nýverið birtist íslensk vísinda-
grein sem setur fram líkan til
að skýra hvaða þættir varpa
best ljósi á núverandi ástand
íslenskra vistkerfa og sem endur-
speglar þanþol kerfanna gagnvart
nýtingu og náttúrulegum áföllum í
gegnum aldirnar.
Niðurstöður hennar benda
til að leggja beri meiri áherslu
á að vernda vistkerfi á hálendi
og annesjum fyrir landnýtingu.
Votlendisvistkerfin hafa almennt
meira þanþol gagnvart nýtingu
og áföllum og því eru votlend
landsvæði almennt í betra ástandi.
Mismikið þanþol
Í umfjöllun um greinina á vef
Landgræðslunnar segir að vistkerfi
á landi hafi haft mismunandi
mikið þanþol gagnvart land-
nýtingu, áföllum vegna eldgosa
og kuldatímabili, sem leiði til
mismunandi ástands þess í dag.
Í greininni hafi verið notuð
nýstárleg aðferð sem byggist á
að í slembiúrtaki hafi 500 reitir
verið lagðir út í landfræðilegum
gagnagrunni, hver 250 ha að stærð.
Vistfræðilegt ástand hvers reits
var metið út frá stöðumati GróLindar
og kannað hvort samband væri
milli ástandsins og útbreiðslu
votlendis, hæðar yfir sjávarmáli,
halla, tilvistar urðarskriða, nánd
við eldvirk svæði og landfræðilega
legu (þ.e. hvort reiturinn væri á
Suður- og Vesturlandi, Norðurlandi,
Austurlandi, Vestfjörðum eða
annesjum norðanlands).
Almennt slæmt ástand
ofan 180 m hæðar annesja
Breyturnar reyndust allar hafa
marktæk áhrif á núverandi ástand
landsins en áhrifin eru mismikil
og breytileg eftir landsvæðum. Í
ljós kom að hæð yfir sjávarmáli
og útbreiðsla votlendis eru
mikilvægustu breyturnar.
Niðurstöðurnar sýna að ástand
lands er almennt slæmt (GróLind,
einkunn 3 eða lægri) ofan 180 m
hæðar á annesjum en samsvarandi
hæð er nokkru ofar inn til landsins
á öðrum svæðum.
Greinin birtist í vísindatíma-
ritinu PLOS ONE og nefnist
„A framework model for current
land condition in Iceland“ og eru
höfundar hennar Ólafur Arnalds,
Bryndís Marteinsdóttir, Jóhann
Þórsson og Sigmundur Helgi Brink.
/sá
Samkvæmt nýrri skýrslu þarf að vernda vistkerfi á hálendi og annesjum
Íslands fyrir landnýtingu. Mynd / Steinunn Ásmundsdóttir
Já 360° bíllinn:
Myndað fyrir kortavefinn
Í sumar hefur sérútbúinn bíll á
vegum Já keyrt um landið og tekið
360°myndir fyrir kortavef Já.is.
Bíllinn var til dæmis nýlega í
Grímsey og Hrísey að taka myndir.
Þetta er sjötta sumarið sem bíllinn
keyrir um landið, en fyrsta ferðin
var farin sumarið 2013.
Myndatakan háð veðri
„Í bílnum er tölva sem sýnir
bílstjóranum þau svæði sem á að
mynda og hvað búið er að mynda.
Myndatakan er auðvitað háð því
að veður sé gott og þurrt, svo
það þarf stöðugt að vera að laga
akstursáætlanir að veðurspám.
Eftir að tökum lýkur í sumar eru
myndirnar fyrst keyrðar í gegnum
hugbúnað sem skyggir m.a. bílnúmer
og andlit fólks og svo yfirfarnar aftur
af starfsfólki áður en þær eru birtar á
kortavef Já.is í haust,” segir Mekkín
Bjarkadóttir, viðskiptastjóri hjá Já.
Vegirnir um Kjálkafjörð og
Mjóafjörð myndaðir
Bíllinn og myndavélarnar í honum,
ásamt bílstjóranum Sigurði Júlíusi
Guðmundssyni, hafa haft nóg að
gera í sumar. „Já, já, meira en nóg
að gera. Áherslan hefur verið lögð
á að endurnýja myndir af helstu
þéttbýlisstöðum á landsbyggðinni
og bæta við nokkrum svæðum sem
við eigum ekki myndir af.
Einnig að uppfæra hverfi á
höfuðborgarsvæðinu sem hafa tekið
hvað mestum breytingum síðastliðna
12 mánuði. Við höfum nú þegar
lokið landsbyggðinni og eigum bara
eftir 1-2 daga á höfuðborgarsvæðinu.
30 þúsund nota Já.is kortið
Meðal nýrra svæða sem við mynd-
uðum á landsbyggðinni í sumar eru
Grímsey, Kárahnjúkar, Strandir,
Vaðlaheiðargöng, Dýrafjarðargöng,
Norðfjarðargöng og vegirnir
um Kjálkafjörð og Mjóafjörð,“
segir Mekkín. Á þessari slóð, https://
um.ja.is/360, er lifandi kort sem
sýnir hvað er búið að mynda í sumar.
Mekkín segir að um 130 þúsund
manns noti Já.is kortið í hverjum
mánuði og um 60 þúsund nota
360° myndirnar. Myndirnar eru
einnig grunnurinn að „Já Flakk“,
en leikurinn gefur fólki kost á að
flakka um landið og giska á hvar
það er statt.
Leikurinn fór í loftið í lok árs
2017 og hafa um 80 þúsund manns
spilað leikinn frá upphafi. Sá sem
hefur spilað leikinn oftast hefur
klárað 2.488 leiki,“ segir Mekkín
hlæjandi. /MHH
Hér er verið að mynda um Heimskautagerðið á Raufarhöfn. Sérstakur
hugbúnaður er notaður í bílnum og á bílnum er áföst 360° Ladybug5
myndavél. Ladybug5 er samansett af sex myndavélum sem taka myndir
hver frá sínu sjónarhorni. Hver myndavél er 5 megapixlar og myndirnar eru
því 30 megapixlar. Öll myndagögnin eru með GPS hnitum sem eru tengd við
kortavef Já.is. Mynd /Aðsend
www.eco-garden.is
Varnarefni fyrir alla bændur
Strandabyggð:
Nýr Íslandsmeistari í hrútadómum
Þrír stigahæstu keppendurnir á Íslandsmeistaramótinu í hrútaþukli.
Til vinstri er Gunnar Steingrímsson, sem var í þriðja sæti. Í miðjunni er
Íslandsmeistarinn, Jón Stefánsson. Til hægri er Elvar Stefánsson sem
hreppti annað sætið. Mynd / Sauðfjársetur á Ströndum
Íslandsmeistaramótið í hrúta-
dómum var haldið í tuttugasta
skipti núna á sunnudaginn. Þar
fór Jón Stefánsson frá Broddanesi
á Ströndum með sigur af hólmi.
Samtals 63 tóku þátt í
hrútaþuklinu, en keppt var bæði í
flokki vanra og óvanra hrútadómara.
Eins og áður segir, er Jón Stefánsson
nýkrýndur Íslandsmeistari í
hrútadómum og er þetta í fyrsta
skipti sem hann sigrar. Í öðru sæti var
Elvar Stefánsson frá Bolungarvík,
sem var Íslandsmeistari árið 2010.
Í þriðja sæti var Íslandsmeistarinn
frá því í fyrra, Gunnar Steingrímsson
frá Stóra-Holti. Í flokki óvanra vann
Fanney Gunnarsdóttir, frá Stóra-
Holti. Hún á hæfileikana ekki langt
að sækja, enda hreppti faðir hennar
þriðja sætið í flokki vanra.
Í öðru sæti var Ingibjörg Rósa
Auðunsdóttir á Kollsá og að lokum
var Kormákur Elí Daníelsson frá
Hólmavík í þriðja sæti.
Í samtali við Bændablaðið,
segist Jón Stefánsson þakka reynslu
sem hann öðlaðist við ómskoðun
lamba til fjölda ára. Þar var hann
í miklu samneyti við ráðunauta,
sem kenndu honum hvernig ætti
að stiga hrúta. Jón, sem er 75 ára,
segist enn geyma þessa þekkingu
í höfðinu og höndunum.
„Þú þarft að gefa einkunn fyrir
haus, háls, herðar, bringu útlegur,
bak, malir, læri, samræmi, ull og
fætur. Þú þarft að vinna þetta í
höndunum og vita hvernig kindin
á að vera,“ segir Jón.
Reyndustu ráðunautar landsins
voru búnir að gefa fjórum hrútum
einkunn fyrirfram og snérist
keppnin um að gefa stig sem næst
dómum ráðunautanna. „Það hafa
aldrei verið svona jafnir og góðir
hrútar í öll þau ár sem ég hef keppt.
Þetta voru svakalega flottir hrútar,“
segir Jón, en þeir voru fengnir frá
Miðdalsgröf. /ÁL