Úrval - 01.09.1972, Síða 98

96
ÚRVAL
kaffikvörnum og hakkavélum,
þvottavélum, hrærivélum og öörum
húkóhöldum yröi meiri en venjulegur
maöur getur sætt sig við? Aö ekki sé
minnzt á álagiö af hávaða frá
verksmiðjum, sem eru aöaluppsprettur
þessara óþæginda. Engu aö siður er
hægara að ráöa bót á vandanum, þótt
kostnaöarsamt sé, heldur en búa við
hann.
Allsstaöar I heiminum og á öllum
timum sólarhrings er borgarbúinn ,,i
víti hávaðans”. Eru þaö aðeins
hvimleiö óþægindi, eöa er þessi
stööugi hávaöi heilsúspillandi? Látum
oss skoða fyrst nokkrar staöreyndir.
Eldflaug, sem skotið er í geiminn,
leiöir af sér hávaöa, sem er 170 decibel
(einingar), og sfrenan gefur af sér 150
decibela hávaða, en hvort tveggja er á
yztu mörkum mannlegs þols, sem sett
hefur verið mark viö 140 decibel.
Þrýstiloftsborar eru taldir leiöa af sér
120 decibela hávaða (en þar eru
sársaukamörkin), mótorhjól 110, og
neöanjarðarjárnbrautarstöðin i Paris
90 - allt ofar markanna og taliö
hættuleg skynfærum mannsins.
A lægri nótunum er: vekjara-
klukkan, sem framleiöir 80 decibela
hávaða, (svipað og meðal fjölskyldu-
rimma), siminn hringir á 70
decibelum, og mannsröddin ris oft upp
160 decibel. Til þess aö öðlast náðugan
svefn ætti hávaði I svefnherbergi
þínu aldrei að fara upp fyrir 30 decibel,
en þaö þykir nú orðiö með eindæmum,
ef ein nótt liöur svo, aö hávaðinn fari
aldrei upp fyrir það. 1 Stuttu máli sagt
erum viö i sibylgju umlukin hávaða,
sem hleypur á 35 til 60 decibelum, og
fer einstöku sinnum upp I 90 og 100.
Yfir höfuö talaö, þh er það einkum
fólk viö hin ýmsu svörf sem krefjast.
einbeitni, sem er sérstaklega við-
kvæmt fyrir umlykjandi hávaöa og
snöggum hljóöum. Athuganir i
verksmiðjum hafa sýnt, að
framleiöslan eykst, mistökum fækkar
og einnig slysum og fjarvistum, ef
dregið er úr hávaða.
Alla vega er það ljóst oröiö, aö
skyndilegur eða mikill hávaöi gerir
mönnum bilt viö, og þvi fylgir spenna,
meöan þeir biöa, eigandi sér ills von,
og búa sig undir að mæta meiru af þvi
sama. En það eykur mjög á streitu.
I ljósi þessara staðreynda, sem hér
hafa verið raktar, freistast maður til
þess aö kenna hávaðanum margt það
böliö, sem maöurinn býr viö. Hella
fyrireyrum er eitt þeirra, en það á sér
þó aöeins stað undir vissum
velþekktum kringumstæðum. En þar
fyrir utan veröur ekki fullyrt, meöan
þekking mannsins nær ekki lengra, að
hávaöi sé annað eöa meira en hvimleiö
óþægindi, og verður vissulega ekki
aleinum kennt um minnisleysi,
taugaveiklun, o.s.frv. Læknar, sem
ranhsakað hafa sérstaklega áhrif
hávaöa á mannslikamann, eru
sammála um, að þótt hávaöi sé plága,
geri hann I mörgum tilvikum ekki
annað en draga fram i dagsljósið
önnur veikindi, sem voru til staðar
fyrir.
Ef litiö er til framtiöarinnar, er það
þó greinileg nauösyn, aö geröar veröi
hiö bráöasta ráöstafanir til þess aö
halda hávaða i skefjum heilsu og
velferöar manna vegna. 1 sumum
löndum eru takmarkanir á hávaða af
völdum flugvéla, og lög um hávaða á
vinnustööum, en þaö er ennfremur
oröiö’ brýnt aö setja takmörk viö
hávaöa á strætum og i húsum. Og þá
er ekki einungis átt viö ærandi hávaöa
i decibelum mældum, heldur einnig
önnur einkenni hávaöans. Snöggur
hávaöi er verri en stööugt hljóð, og