Goðasteinn - 01.06.1975, Page 75

Þórður Tómasson:
Skyggnst um bekki í byggðasafni
XXVI.
„Hafðu stafinn þinn með þér,
hvert sem þú fer”
„Enginn stendur óstuddur", sagði gamla fóllcið og átti þá raun-
ar við það, að allir hefðu þörf fyrir stuðning í lífinu af hálfu Guðs
eða manna. Svo langt aftur, sem sögur ná, hafa menn þó átt
sér stafi að styðjast við, er slys eða ellihrumleiki kvöddu dyra.
Svo virðist sem það hafi verið nokkuð sjálfsagt, að förumenn
gengju við stafi, sbr. orðið stafkarl og orðtakið að troða staf-
karlsstigu. Við menn, sem gengu til fjalis eða um ísilagðar ár og
vötn, var oft sagt, er þeir voru í fararbúnaði: „Ekki er bagi að
bandi né byrðarauki í staf.“ Mun líka mála sannast, að göngu-
stafir hafi bjargað mörgu mannslífi í rás aldanna.
Þessum þætti er ætlað að fjalla að nokkru um eign byggða-
safnsins í Skógum í göngustöfum og flýtur með nokkur fróðleikur
um notkun þeirra. Verður þá fyrst fyrir að gera greinarmun á
hugtökunum stafur og stöng. Stafur eða göngustafur er áhald af
nokkuð ákveðinni stærð, gert handa mönnum tii að styðjast við.
Göngustafir eru af mismunandi gerðum og efnum, en skiptast þó
eftir tveimur höfuðgerðum í krókstafi og húnastafi. Litlir göngu-
stafir, sem skortir krók eða húna, nefnast prik, og sé prikið brodd-
laust, nefnist það kolluprik. Hér skal því þó ekki gleymt, að
stundum krefst tíska þess, að óhaltir menn gangi við staf, sem
heitir þá í munni háðgjarnra montprik.
Goðastehm
73